Có lẽ đối với những người thế hệ trước không có cơ hội học tập thì tiến sĩ là một danh hiệu rất vĩ đại, thể hiện được trình độ học vấn cao, chỉ số thông minh IQ cũng cao và đương nhiên chỉ số tình cảm EQ cũng rất cao…

Thế nhưng trên thực tế, tiến sĩ chỉ là sản phẩm được sản xuất hàng “lô”, họ không có gì là vĩ, họ cũng là con người biết dùng toàn bộ sức lực tâm huyết để làm một việc.

Nếu một người nào đó dùng toàn bộ sức lực tâm huyết là một công việc, kiên trì trong nhiều năm thì cho dù trí thông minh thấp thế nào cũng có thể làm tốt, giống như tôi chẳng hạn!



Action 1

Đề tài nghiên cứu tiến sĩ và thạc sĩ của tôi giống nhau, đều là về một loại chất liệu gốm sứ, nói một cách cao siêu hơn thì là góp một phần công sức vào ngành hàng không. Thực tế mà nói, sử dụng thứ này rất tốn tiền, ngoài ngành hàng không giàu có chi tiêu không cần lo tiền bạc ra thì chẳng ai dám dùng.

Một hôm, tôi và một người bạn nói chuyện về đề tài của tôi. Cậu ta hỏi: “Tâm Tâm, cậu đang làm đề tài gì thế?”

Tôi nói: “Nghiên cứu cách cải thiện chất liệu gốm sứ.”

Hắn tỏ ra không hiểu.

Tiểu Trình liền giải thích: “Ví dụ một cái bát bị vỡ, cô ấy nghiên cứu làm thế nào để khôi phục lại hình dáng ban đầu của chiếc bát đó.”

Người bạn hiểu ra, vỗ đùi cái đét: “Sao lại làm mấy chuyện tốn công phí sức như thế, mua một cái mới không phải xong ư!”

Tôi: “…”

Kể ra cậu ra cũng có lý, nhưng sếp tôi nói rằng đề tài của tôi rất có ý nghĩa, nó đã có ý nghĩa thì dù có phí công tốn sức tôi cũng phải làm!



Action 2

Năm đầu học tiến sĩ, tôi sâu sắc nhận ra rằng, tiến sĩ tôi chưa cần tốt nghiệp thì cũng đã trở thành liệt sĩ.

Vì suốt một năm liền, ban ngày tôi ở trong phòng thí nghiệm làm thí nghiệm, buổi tối thì ở văn phòng miệt mài với mấy tài liệu lịch sử, số liệu vô cùng cao siêu khó hiểu.

Mỗi lần tôi bị mấy số liệu đó giày vào đến sắp suy sụp, tôi liền gọi điện cho Tiểu Trình, nghiêm túc nói với hắn: “Em sắp nhảy lầu đây, anh đừng có cảnh em đấy!”

Hắn vội nói: “Đừng mà! Em nhảy lầu thì anh biết làm thế nào!”

Tôi nói: “Anh hãy quên em đi, hãy tìm người nào tốt hơn em.”

Hắn đột ngột chuyển chủ đề: “Em muốn ăn sôcôla không? Anh đi mua cho em nhé!”

Tôi lập tức bỏ tài liệu trong tay xuống, nở nụ cười ngọt hơn sôcôla: “Muốn lắm!”

Nửa tiếng sau, hắn ôm một hộp sôcôla to loại tôi thích ăn nhất đến văn phòng tôi, dùng ánh mắt ai oán nhìn tôi. “Hóa ra em đối với anh không bằng một hộp sôcôla.”

Tôi cười hì hì cầm hộp sôcôla: “Ai nói thế, em có thể kiên trì tiếp tục sống chính vì có anh và… hộp sôcôla nữa!”

“Coi như em còn có chút lương tâm” Hắn vuốt má tôi. “Ngoan ngoãn viết luận án đi. Làm xong gọi điện cho anh, anh đợi em.”

“Vâng.”

Tôi vừa ăn sôcôla vừa chiến đấu với luận văn đến tận khuya mà không hay.

Rồi bỗng nhiên tôi nhớ tới Tiểu Trình, vội vã gọi điện hỏi xem hắn đang ở đâu. Tôi nghĩ hắn lại cáu ầm ĩ về tính vô tâm, hay quên của tôi, không ngờ hắn nói: “Cuối cùng thì em cũng nhớ đến anh rồi! Nếu em không gọi điện cho anh, anh nghĩ mình sẽ chết đói ở phòng thí nghiệm mất.”

Tôi cầm điện thoại trong tay không nói nên lời.



Action 3

Suốt một năm trời, thí nghiệm tôi đã thất bại nhiều lần, đề tài không tiến triển được một chút nào, mà sếp thì nay giục mai giục tôi phải giao gấp luận văn, tôi ngồi ôm máy tính cả đêm vẫn không thể nặn ra được câu nào.

Mỗi lần như thế, Tiểu Trình đều an ủi tôi: “Đề tài của anh còn kinh khủng hơn em nhiều, nhưng nếu không giày vò người khác như thế thì đã không phải là đề tài dành cho tiến sĩ.”

Bạn cùng phòng của tôi là Kiều Kiều cũng hay cùng tôi thảo luận về đề tài của tôi, cô ấy thường sử dụng kiến thức cơ bản và rất vững của mình để giúp tôi tìm được cách tư duy sáng tạo, mới mẻ.

Ngày nào tôi cũng tự nhủ với bản thân: “Kiên trì làm một việc gì đó chắc cũng không khó bằng kiên trì yêu một ai đó đâu mà!”

…

Cuối cùng thì tôi cũng viết được một bài luận văn, nhưng sếp không hài lòng lắm, thế là tôi lại sửa đi sửa lại hết lần này đến lần khác.

Trong quãng thời gian đó, mỗi ngày tôi đi ngủ lúc ba giờ sáng, thức dậy lúc chín giờ, tôi bị áp lực học tập hành hạ đến nỗi mất cân bằng nội tiết nghiêm trọng, bắt đầu rơi vào tình trạng mất ngủ, tóc rụng từng mảng.

Nhiều lần tôi muốn bỏ cuộc, nhưng mỗi lần thấy sếp tỉ mỉ nhận xét và sửa bài luận văn của tôi, tôi lại cắn răng tiếp tục chịu đựng. Vì tôi tin rằng, một người nào đó yêu cầu nghiêm khắc với bạn là vì họ tin tưởng vào bạn!

Cuối cùng sau nhiều lần sửa chữa và xét duyệt, bài luận văn của tôi cũng được một tạp chí châu Âu đăng lên, đánh giá của biên tập viên đó là: Thành quả nghiên cứu rất có giá trị.

Mặc dù chỉ là ấy từ ngắn gọn nhưng nhận xét đó đã khiến tôi cảm thấy rằng công sức mình bỏ ra xứng đáng và có ý nghĩa, còn ý nghĩa hơn cả lúc tôi tỏ tình với Tiểu Trình và nghe hắn nói câu “Tôi thích cậu từ rất lâu rồi!”

Từ đó, tôi đâm ra yêu thích đề tài mình đang theo đuổi, nghiên cứu khoa học, yêu thích những ngày vùi đầu trong phòng thí nghiệm nghiên cứu ra những kết quả mới…

Tôi nghĩ, cuộc đời của tôi thật sự may mắn, tôi đã gặp được rất nhiều người thay đổi vận mệnh của mình, và điều may mắn nhất là gặp được thầy hướng dẫn của tôi.

Đó là một người có tư duy học tập vô cùng nghiêm khắc, cũng vô cùng kiên trì và nhẫn nại, thầy đã dạy một đứa học trò suốt ngày lơ mơ như tôi cách làm việc nghiêm túc, chăm chỉ và chuyên tâm.



Ation 4

Những ngày đầu tiên của năm thứ hai đại học tiến sĩ, từ sáng sớm tôi đã phi như bay đến phòng thí nghiệm và trên đường đi tình cờ gặp sếp.

Chúng tôi vừa đi vừa nói chuyện, tôi tiện miệng phàn nàn về những hạn chế của thiết bị ở phòng thí nghiệm trong nước, thế nên có một số thí nghiệm không thể thực hiện được. Sếp lập tức nói với tôi: “Tường Đại học Osaka Nhật Bản có một chiếc XX, vừa hay trường Đại học T lại có danh sách cử một số bạn ra nước ngoài học, em qua bên đó làm thí nghiệm đi!”

“Hả…” Tôi chớp mắt, rồi chớp mắt cái nữa, trong lòng đang có một cuộc biểu tình phản đối: Sếp ơi, người ta vừa mới lấy giấy chứng nhận kết hôn, còn chưa đi hưởng tuần trăng mật mà!

Tôi đang nghĩ xem nên làm thế nào thì đã nghe sếp hỏi lại: “Em muốn đi mấy năm, một năm hay hai năm?”

Tôi chưa nghĩ gì đã đáp: “Một năm ạ.”

“Được, vậy thì một năm, tôi sẽ liên hệ với giáo sư của trường Đại học Osaka.”

Và như vậy, vừa mới sớm tinh mơ mở mắt dậy, chưa kịp ăn sáng thì tôi đã bị vị sếp tràn đầy tâm huyết “tống cổ” đến đất nước Nhật Bản xa xôi.

Đối với một đứa từ nhỏ lớn lên cùng các bộ phim kháng chiến chống Nhật như tôi thì đương nhiên tôi chẳng hề có ấn tượng gì tốt đẹp về đất nước Nhật Bản này.

Tuy nhiên khi đến nước Nhật, tôi không thể không thừa nhận rằng đất nước họ có một đặc điểm đáng để tôi tôn trọng, đó chính là “sự nghiêm túc”. Họ luôn nhìn nhận mọi việc với thái độ nghiêm túc, dù là chỉ đường cho một người xa lạ, họ cũng sẽ giải thích cho đến khi nào bạn hiểu mới thôi, nếu bạn vẫn chưa hiểu, họ sẵn sang dẫn bạn đi.

Ở Nhật một năm, mặc dù tôi vẫn chưa bỏ được tật lơ mơ nhưng ít nhất tôi đã học được bài học, đó là thái độ nghiêm túc khi nghiên cứu khoa học. Đó cũng chính là thành quả lớn nhất của tôi.


Action 5

Ở Nhật, thành quả quan trọng thứ nhì của tôi đó là quen được với một nhóm bạn sống tất tử tế, chân thành.

Chúng tôi ở tại ký túc dành cho lưu học sinh, trong khu ký túc cười đùa hoàn toàn không có cách âm này, chúng tôi được cùng nhau gói bánh sủi cảo, cùng đi “giết người” trong game, cùng bàn luận về đề tài của mọi người và cùng an ủi lẫn nhau.

Ở nơi đất khách quê người, bạn mới hiểu một cách sâu sắc ý nghĩa của dân tộc, của tình người.

Nhưng hình như ông chồng mới nhậm chức của tôi không hiểu điều đó, hắn lo tôi nảy sinh tình cảm với người khác rồi ở lại luôn bên Nhật không về nước nữa.

Thế nên hắn đã liên hệ giao lưu hợp tác một hạng mục nào đó và nhân cơ hội đó đến Nhật Bản để “thẩm tra” tôi.

Hôm hắn đến, cả buổi tối hôm trước tôi bị kích động đến nỗi không ngủ được, vừa sáng sớm đã ra sân bay đón hắn. Nhưng tôi đợi ở sân bay đến tận trưa, máy bay đã hạ cánh từ hai tiếng trước mà vẫn không thấy hắn bước ra. Tôi sốt ruột chạy khắp nơi hỏi han, chỉ sợ hắn bị giữ lại ở cửa kiểm tra an ninh.

Tôi cứ chờ đợi trong lo lắng như thế cho đến khi hắn xuất hiện.

“Sao bây giờ anh mới ra, làm em sốt ruột muốn chết đi được!” Tôi kéo tay áo hắn hỏi mà trong lòng vẫn còn sợ hãi.

Hắn thở dài nói: “Đừng nhắc đến nữa, anh mang cho em đầy một vali thịt đóng gói nhưng đã bị kiểm dịch ở hải quan giữ hết lại rồi. Anh thương lượng với họ hai tiếng đồng hồ mà chỉ giữ lại được cho em cái này…”

Hắn mở ba lô đeo sau lưng ra, tôi thấy bên trong là túi gia vị cho vào lẩu chua cay.

Tôi cảm động ôm chầm lấy cánh tay hắn, dựa vào vai hắn. “Chỉ cần anh không bị giữ lại là em đã mãn nguyện rồi.”

“Sao em không nói sớm, anh đã lãng phí bao nhiêu thời gian đấy!”

Tôi vội nói: “Anh, cộng thêm nồi lẩu chua cay là hoàn hảo!”

Tối hôm đó, chúng tôi mời tất cả bạn bè đến, mọi người cùng nhau thưởng thức ẩm thực truyền thống của Trung Quốc – Lẩu chua cay!



Action 6

Thành quả thứ ba đó là tôi đã tìm được rất nhiều số liệu quý trong thư viện. Dựa vào những số liệu đó, tôi đã nghĩ đến một phương pháp mới có thể giúp cho đề tài nghiên cứu tiến sĩ của tôi có bước đột phá.

Từ đó, tôi bắt đầu quên ăn quên ngủ đọc tìm tài liệu, làm thí nghiệm, viết luận án, vô tình lật giở cuốn lịch tôi mới phát hiện ra, thời gian một năm sắp trôi qua và cũng đã đến lúc tôi phải rời xa nơi này.

Lá phong năm đó nhuộm đỏ rất sớm, một mình tôi leo lên núi Arashiyama ngắm lá phong đỏ rực cả một vùng và nhớ lại ngày mới đến đây.

Lúc ấy, một mình tôi kéo hai chiếc vali, phải chuyển ba lần tàu điện, đi bộ thêm vài kilômét nữa mới đến khu ký túc dành cho lưu học sinh của trường Đại học. Ở khu ký túc này không có internet, không có điện thoại, tôi ngồi trên chiếc giường thô cứng nhìn ngó phong cảnh xa lạ.

Hồi đó tôi chỉ muốn về nước ngay lập tức, một ngày trôi qua thật dài.

Nhưng giờ đây, tôi thật sự hy vọng một ngày có thể kéo dài ra, cho tôi có nhiều thời gian hơn để hoàn thành thí nghiệm còn dang dở.



Action 7

Suýt chút nữa thì quên, lúc ở bên Nhật, tôi cũng thu được một thành quả quan trọng khác, đó là hoàn thành cuốn tiểu thuyết mà tôi rất thích – Ngủ cùng sói.

Trong giai đoạn đó, công việc thí nghiệm vô cùng nặng nề, tôi thường xuyên phải túc trực bên thiết bị thí nghiệm ba mươi mấy tiếng không ngủ, không nghỉ, cứ cách một tiếng lại phải quan sát kết quả.

Vì thiết bị thực nghiệm mang tính nhân văn này, không biết bao nhiêu đêm tôi thức trắng, một mình ở trong phòng thí nghiệm vắng lặng, vì thế tôi vừa làm thí nghiệm vừa viết cuốn Ngủ cùng Sói.

Ngủ cùng Sói có lẽ là cuốn tiểu thuyết tôi viết chuyên tâm nhất, vì không bị ai phản đối hay làm phiền, tôi có thể yêu nam chính và nữ chính mà không vướng chút tạp niệm nào, có thể chìm đắm trong thế giới xã hội đen, mặc sức cảm nhận yêu hận tình thù của các nhân vật.



Action 8

Cuộc đời này có gặp nhau thì cũng có ly biệt, có đi xa thì cũng có trở về.

Nhân viên của Quỹ học bổng dành cho du học sinh gọi điện thông báo cho tôi là vé khứ hồi đã đặt xong, thế nên tôi đành phải trở về, tuy trong lòng tràn đầy lưu luyến.

Trước khi rời Nhật Bản, tôi đã làm rất nhiều món ăn, mời bạn bè đến ăn bữa cơm chia tay.

Ai có thể đến thì đều đến, có vợ chồng anh chị Phùng đáng yêu, có Mã Thương với câu “Cậu quay lại là tốt rồi!”, có sư tỷ tài giỏi, có tiểu sư muội dễ thương, có các anh quân nhân sát vách…

Tối hôm đó, chúng tôi cùng nhau ca hát, ôm tạm biệt nhau…

Sau này, rất nhiều lần trong giấc mơ, tôi được trở về khi ký túc của trường Đại học Osaka, được cùng họ làm bánh, ăn lẩu…



Action 9

Sua khi tôi về nước, nghiên cứu của tôi có bước tiến triển lớn, bài luận văn thứ n cũng đã được chấp nhận, tôi muốn có nhiều kết quả tốt hơn nữa, muốn viết thêm vài luận văn nữa, nhưng Tiểu Trình đã viết xong luận án và xin được thi phản biện.

Sếp tôi chủ động tìm tôi, nói: “Cô cũng chuẩn bị luận án tốt nghiệp đi, tốt nghiệp được rồi đấy.”

“Nhưng đề tài của em vẫn chưa hoàn thành.” Tôi nói.

“Đề tài này thì làm bao giờ cho xong!”

Đúng vậy, đề tài có thể kéo dài vô thời hạn, nhưng tiến sĩ thì có thời hạn, sớm muộn gì tôi cũng phải hoàn thành.

“Em cảm ơn thầy.”

Tôi cúi gập người chào, đang định bước ra khỏi văn phòng thì sếp bỗng nhớ ra chuyện gì đó. “Thầy đã giúp em viết một bản giới thiệu về sinh viên tốt nghiệp xuất sắc gửi đến thành phố T rồi, giấy chứng nhận và phần thưởng thì Văn phòng khoa đang làm, nhớ lấy về đấy… Ninh Tâm, em đã không làm thầy thất vọng.”

Tất cả cố gắng, tất cả hy sinh, tất cả vất vả của tôi trong thời gian qua đã được đền đáp bằng sự thỏa mãn không hề nhẹ.

“Ninh Tâm, em đã không làm thầy thất vọng.”

Câu nói này cho đến giờ tôi vẫn nhớ và trong lòng vẫn ngập tràn cảm giác hài lòng.

Thế nên, mỗi lần đọc báo mạng thấy người ta nói “thầy hướng dẫn bóc lột sinh viên” tôi không thể không lắc đầu, tại sao mọi người chỉ nhìn thấy việc “bóc lột hà khắc” mà bỏ qua một điều rằng trong quá trình “bóc lột” đó, chúng tôi đã học được cách nhẫn nhịn và kiên trì, mà điều này quan trọng hơn hết thảy!