Chương 28: Thơ trên biên ải

Sùng Nhân phường.

Lúc chạng vạng tối, Kim Ngô vệ Tả Tuần nhai sử Vũ Khang Thành, đi ngang qua một tòa đại trạch, đang lén lút ngó đầu vào trong.

"Vũ Lục?"

Bất chợt nghe thấy có người gọi, Vũ Khang Thành có chút sững sờ, vội quay đầu lại, liền thấy một nam tử trung niên mặc quan bào màu xanh đậm đang ngồi trên ngựa, đứng ở ngã tư nhìn hắn.

"A, Vương sứ quân ở đây sao?"

Vũ Khang Thành vội vã chắp tay hành lễ, cười nói: "Nghe nói Vương sứ quân trở về Trường An nhận chức, ta liền muốn gặp mặt một lần, nên mới đến quấy rầy."

"Nói gì mà quấy rầy. Nhớ lại năm đó từ biệt ở Hà Lũng, cũng đã bảy tám năm rồi, chúng ta có thể tái ngộ ở Trường An, thật là không dễ dàng."

"Tiểu nhân trở về Trường An từ năm đầu Thiên Bảo, lúc đó đã muốn bái kiến sứ quân, không ngờ hôm nay mới gặp lại."

"Quan trường chìm nổi, không đáng nhắc, không nhắc nữa."

"Tiểu nhân mang theo rượu đến, sứ quân có muốn uống một chén không?"

"Từ xa đã ngửi thấy mùi rượu, là Tân Phong tửu?"

"Mũi của sứ quân thật thính."

Vũ Khang Thành cười lớn, treo bầu rượu lên vai, chuẩn bị đỡ nam tử trung niên kia xuống.

Thì từ xa có Kim Ngô vệ chạy tới, nói: "Lão đại, có người tìm ngươi, là người của Hữu tướng phủ!"

Vũ Khang Thành nghe thấy ba chữ "Hữu tướng phủ", sắc mặt liền thay đổi, quay đầu lại nhìn, trông thấy một thiếu niên đang bước tới, nhưng hắn không nhận ra.

Ngược lại, nam tử trung niên bên cạnh hắn lại khẽ "ồ" một tiếng đầy ngạc nhiên.

"Là ngươi? Tiết Bạch?"

"Bái kiến Ma Cật tiên sinh."

Tiết Bạch chắp tay hành lễ, nhìn Vương Duy trong bộ quan phục màu xanh đậm, chỉ cảm thấy nó hoàn toàn không hợp với khí chất của Vương Duy.

Vẫn là khi mặc bộ lan bào màu trắng kia, Vương Duy trông có vẻ cao quý và thanh tao hơn, đồng thời cũng tự tại hơn.

Vương Duy nhạy bén nhận ra ánh mắt của Tiết Bạch rơi trên quan phục của mình, liền hỏi: "Ngươi tìm Vũ Lục sao?"

"Vâng, ta có việc tìm Vũ tuần sử."

"Vậy cùng uống vài chén nhé?" Vương Duy nói: "Ta cũng có điều muốn nói với ngươi."

"Cung kính không bằng tuân mệnh."

Tiến vào trạch viện, Vương Duy cáo lỗi, đi trước thay y phục.

Tiết Bạch để Điền thị huynh đệ và Hiểu Nô ở lại tiền viện, còn mình thì vào sảnh, cùng Vũ Khang Thành hâm rượu, trò chuyện.

"Tiết lang quân là tới tìm ta?" Vũ Khang Thành mang ra lò lửa nhỏ, đặt rượu lên trên để hâm nóng.

"Vâng." Tiết Bạch nói: "Vũ tuần sử từng phục vụ trong Lũng Hữu quân sao?"

Nghe xong, Vũ Khang Thành liền nở nụ cười, gật đầu nói: "Bắt đầu nhập ngũ từ năm Khai Nguyên thứ 20, đến năm đầu Thiên Bảo trở về Trường An, coi như làm Lũng Hữu binh suốt mười năm."

"Đã đánh nhau với Thổ Phồn?"

"Ân, năm nào cũng đánh." Vũ Khang Thành nói: "Ngay cả sau khi lập bia minh ước ở Xích Lĩnh vài năm, dù không có đại chiến, nhưng tiểu chiến vẫn luôn xảy ra."

Tiết Bạch hỏi: "Ta muốn hỏi Vũ tuần sử về hai người, là một đôi huynh đệ, tên là Khương Mão, Khương Hợi."

Vũ Khang Thành trực tiếp lắc đầu, nói: "Không nhận ra."

Tiết Bạch liếc mắt quan sát hắn, trong ánh mắt có chút hiểu rõ, bắt đầu kể đến những trận đại chiến mà Khương thị huynh đệ đã từng tham gia.

Vũ Khang Thành vẫn lắc đầu, nói: "Trong quân cùng nhau đánh trận có hàng ngàn hàng vạn người, làm sao ta có thể nhớ hết?"

Đang định hỏi thêm, thì Vương Duy đã thay một bộ lan bào màu trắng đi ra, tay cầm chuỗi phật châu, ngồi xuống sau bếp lò.

Khi còn trẻ, hắn thường có danh xưng "Diệu niên khiết bạch, phong tư úc mỹ", đến lúc trung niên, ngoài phong thái thanh tao còn thêm phần trầm lắng của năm tháng.

"Ngươi dẫn theo hoa phục nô tỳ, điều động Hữu Kiêu Vệ, rốt cuộc thì đang làm việc ở đâu?"

Tiết Bạch đáp: "Vẫn chưa có quan chức, chỉ đang vì Hữu tướng điều tra một số chuyện."



Vương Duy lạnh nhạt nói: "Người trẻ tuổi, học nghiệp khoa cử mới là chính đạo."

"Tiên sinh dạy rất đúng."

"Trước nói việc của ngươi, ngươi muốn tìm Vũ Lục?"

"Vâng." Tiết Bạch nói: "Ta đang điều tra hai Lũng Hữu binh sĩ, muốn hỏi Vũ tuần sử có biết không?"

Vũ Khang Thành cười ngây ngô, đáp: "Không biết."

Tiết Bạch cũng mỉm cười, tiếp tục câu chuyện: "Hôm nay ta hỏi một vị Lũng Hữu lão binh, ngài ấy nói Vũ tuần sử rất có thể sẽ biết. Ta liền đi tìm, không ngờ Vũ tuần sử và Ma Cật tiên sinh lại quen biết nhau."

"Chắc là vào năm Khai Nguyên thứ 25." Vương Duy cầm chén rượu lên uống một ngụm, mang vẻ hồi tưởng, chậm rãi nói: "Ta với chức quan Giá·m s·át ngự sử đến Lương Châu, dưới trướng Tiết độ sứ Hà Tây kiêm chức Tiết độ phán quan."

"Đúng là." Vũ Khang Thành cười nói: "Năm Khai Nguyên thứ 25."

Vương Duy nói: "Lúc đó, Thổ Phồn không quan tâm đến lời cảnh cáo của Đại Đường, t·ấn c·ông một nước chư hầu ở phía tây tên là Tiểu Bột Luật Quốc. Thánh Nhân nổi giận, lệnh cho Hà Tây, Lũng Hữu xuất binh, ta liền ra biên ải để tuyên truyền chính sách, an ủi dân chúng và khảo sát tình hình quân sự."

Tiết Bạch biết năm đó Khương thị huynh đệ còn chưa được chiêu mộ vào Lũng Hữu, nhưng vẫn nghe rất chăm chú.

"Ta đến Lương Châu, biết được Thổ Phồn x·âm p·hạm, Tiết độ sứ Hà Tây Thôi tiết soái đã dẫn binh tiếp viện Lũng Hữu." Nói đến đây, Vương Duy nhìn về Vũ Khang Thành, nói tiếp: "Lúc đó Vũ Lục chính là hậu kỵ dưới trướng Thôi tiết soái."

Tiết Bạch thần sắc khẽ động, buộc miệng hỏi: "Tiêu quan phùng hậu kỵ, đô hộ tại yến nhiên?"

Vương Duy mỉm cười, trong mắt ánh lên một vẻ rạng ngời khác lạ, khẽ gật đầu.

"《 Sử Chí Tắc Thượng 》?!"

"Đúng là nó."

Vũ Khang Thành cười lớn, uống cạn chén rượu, cao giọng ngâm thơ.

"Đan xa dục vấn biên, chúc quốc quá cư diên."

"Chinh bồng xuất hán tắc, quy nhạn nhập hồ thiên."

"Đại mạc cô yên trực, trường hà lạc nhật viên."

"Tiêu quan phùng hậu kỵ, đô hộ tại yến nhiên."

Giờ khắc này, hắn không còn là Tuần nhai sử mang theo bầu rượu cẩn thận từng li từng tí nhìn trộm vào nhà Vương Duy, mà đã trở nên hào sảng, khí phách bất phàm.

Sự bao la hùng vĩ bị trói buộc bởi quan trường đã quay lại trên thân Vũ Khang Thành, hắn dường như vừa phi ngựa từ đại mạc trở về, cuối cùng dám cao giọng nói chuyện, dám để rượu đổ lên râu mép của hắn cùng vạt áo trước ngực.

"Ha ha ha, ‘Tiêu quan phùng hậu kỵ’ người đời đều đọc thơ của Ma Cật tiên sinh, nhưng ít ai biết ta, Vũ Lục, chính là hậu kỵ đó! ‘Đô hộ tại yến nhiên’ chính là năm sau, Thôi tiết soái từ Lương Châu dẫn quân vào lãnh thổ địch hai ngàn dặm, đại phá quân địch ở phía tây Thanh Hải, chém đầu hơn hai ngàn tên!"

Vương Duy cũng uống cạn chén rượu, không ngừng cười lớn.

Những ký ức hào hùng nơi biên ải hiếm hoi làm phá vỡ sự tĩnh mịch trong mắt của hắn.

Nhưng đang cười, ánh mắt hắn lại dần trở nên cô đơn.

"Ngươi có biết, Đại Đường và Thổ Phồn đánh nhau bao nhiêu năm rồi không?"

Tiết Bạch lắc đầu nói: "Không biết."

Vương Duy nói: "Nếu tính từ Cao Tổ Hoàng đế Vũ Đức năm thứ sáu, thì đã hơn 120 năm. Nếu tính từ Thổ Cốc Hồn chi tranh, thì đã hơn 80 năm."

"Lâu như vậy."

Vương Duy nói: "Hà Tây, Lũng Hữu phải duy trì hơn mười vạn tinh binh phòng thủ quanh năm, mà chế độ phủ binh của Đại Đường sụp đổ, chi phí chiêu mộ binh lính tăng gấp bảy lần so với trước đây. Dù có vài trận đại thắng, nhưng mối họa biên giới tây bắc vẫn không thể giải quyết triệt để. Công chúa Kim Thành hòa thân với Thổ Phồn, mãi đến năm Khai Nguyên thứ 28 q·ua đ·ời, trong gần ba mươi năm nàng ở Thổ Phồn, thời kỳ thái bình chỉ có lác đác mười năm, và mười năm này chỉ là không có đại chiến mà thôi, còn các trận tiểu chiến thì luôn diễn ra."

Tiết Bạch lúc này mới biết rằng, thì ra cả thời kỳ Khai Nguyên thịnh thế vẫn luôn có c·hiến t·ranh.

Hắn không hiểu rõ những chuyện này, nên không nói thêm gì, chỉ lặng lẽ chờ lời tiếp theo của Vương Duy.

"Thôi tiết soái tự Hi Dật, khi đến nhậm chức ở Hà Tây, hắn đã cố gắng thúc đẩy Đại Đường và Thổ Phồn kết làm đồng minh, cuối cùng vào năm Khai Nguyên thứ 22, hai nước lấy Xích Lĩnh làm ranh giới, kết thành quốc gia thân thích. Thôi tiết soái và tướng quân Thổ Phồn Khất Lực Từ g·iết bạch mã làm chứng, mỗi bên giữ gìn hòa bình, cùng nhau giúp dân chúng hai bên biên giới có thể cày cấy, chăn thả."

Vương Duy nói xong, lại uống thêm một chén rượu, nói tiếp: "Cả hai đều là người trọng tín nghĩa, vì biên cảnh tranh giành ba năm thái bình. Không ngờ, một trận đại chiến vẫn không thể tránh khỏi, Thổ Phồn tây kích Tiểu Bột Luật Quốc, Thánh Nhân nổi giận, lệnh Thôi tiết soái t·ấn c·ông Thổ Phồn, Khất Lực Từ chẳng hề bố trí phòng vệ, nên đại bại ở hồ Thanh Hải. Thôi tiết soái dù đại thắng Thổ Phồn, chiến công hiển hách, nhưng luôn lo lắng về tình hình Hà Lũng, lại tự thấy có lỗi với Khất Lực Từ. Chuyện này đến tai Thánh Nhân, Thôi Tiết soái liền bị bãi chức, chuyển làm Hà Nam Doãn."

"Rồi sau đó?"

"Năm Khai Nguyên thứ 26, Thôi tiết soái rời Hà Lũng, ta cũng trở về Trường An. Không lâu sau, hắn q·ua đ·ời. Người ta nói, hắn mơ thấy một con bạch mã, vì kinh hãi mà c·hết."

Vương Duy thở dài, nói tiếp: "Sau khi hắn c·hết, bị Thánh Nhân ghét bỏ, bị người đời cười chê, nhưng cả đời hắn, chiến công hiển hách ở Thanh Hải, tín nghĩa nặng hơn Thái Sơn. Hắn đánh trận, không phải vì cá nhân mưu cầu công danh, mà thực sự muốn mang lại thái bình cho tướng sĩ nơi biên ải, cho dân chúng vùng biên cương."

Tiết Bạch lặng thinh.



Không ngờ sau trận đại thắng ở hồ Thanh Hải, chủ soái lại có kết cục bi thảm như vậy.

Hắn hiểu ý Vương Duy muốn nói —— Hà Lũng tướng sĩ không dễ dàng, đánh một trận chiến kéo dài hàng trăm năm vẫn chưa thấy kết quả.

Mơ hồ còn có ý oán thán Thánh Nhân thích việc lớn hám công to.

Vương Duy có vẻ như đã say, giơ cao chén rượu, cao giọng ngâm thơ.

"Trường An thiếu niên du hiệp khách, dạ thượng thú lâu khán Thái Bạch."

"Lũng đầu minh nguyệt huýnh lâm quan, lũng thượng hành nhân dạ xuy địch."

"Quan Tây lão tướng bất thắng sầu, trú mã thính chi song lệ lưu."

"Thân kinh đại tiểu bách dư chiến, huy hạ thiên bì vạn hộ hầu."

"Tô Vũ tài vi điển chúc quốc, tiết mao lạc tẫn hải tây đầu."

Tiết Bạch nhìn sang, trông thấy Vương Duy quay đầu lại, khóc to như một đứa trẻ.

Vũ Khang Thành cũng đang lệ rơi đầy mặt.

Bọn họ không nói gì, chỉ dùng câu thơ để oán thán.

Từng là thiếu niên đầy khí phách ở Trường An, giờ đây đã thành Quan Tây lão tướng, đêm đêm nghe sáo, tưởng niệm quê hương. Bọn họ đã từng lập xuống vô số chiến công, chịu đựng bao nỗi khổ nơi biên ải. Cuối cùng thì sao? Các tướng sĩ chẳng được gì cả.

Tô Vũ chăn dê ở Bắc Hải mười chín năm, mao huệ trên phù tiết đã rơi hết, kết quả trở về lại chỉ làm một tiểu quan ở nước chư hầu.

Còn Lý Lâm Phủ thì sao?

Một gian thần thăng tiến nhờ nịnh bợ, sau khi Thôi Hi Dật c·hết liền kiêm nhiệm Lũng Hữu, Hà Tây hai trấn, giữ hơn mười chức vụ, được Thánh Nhân sủng ái vô tận, quyền thế ngút trời!

Có tài đức gì?

Có tài đức gì?!

Công lớn thưởng nhỏ, công nhỏ thưởng lớn, gian thần ngồi cao vị, như thế chưa đủ, hôm nay còn muốn hãm hại tướng sĩ biên quân sao?!

"Tiết mao lạc tẫn...... hải tây đầu."

Vương Duy lẩm bẩm ngâm thơ, đưa tay ra, vỗ vỗ vai Tiết Bạch, thở dài: "Không nói chuyện biên ải nữa, không nói nữa... được không?"

Trong mắt hắn lại hiện lên vẻ từ bi.

Nhiệt huyết của những thiếu niên hiệp khách ở Trường An ngày nào, đã sớm bị thế đạo này dập tắt.

Dù vậy, hắn dường như vẫn đứng ra, thỉnh cầu Tiết Bạch đừng lại điều tra các lão binh kia nữa.

Tiết Bạch nói: "Được, hôm nay không nói chuyện trên biên ải nữa."

Vương Duy thở dài, nói: "Hôm nay ở nha thự ta nghe được một bài ca, được phổ bởi Giáo Phường, tên là ‘Hoán khê sa’ viết không tệ, có phải là ngươi viết ở Quắc quốc phu nhân phủ không?"

"Đúng vậy."

Vương Duy nhìn sâu vào mắt Tiết Bạch, thở dài: "Chớ đi con đường này."

Tiết Bạch ngạc nhiên.

Hắn cảm nhận được trong ánh mắt của Vương Duy là lời khuyên chân thành cùng tiếc nuối chi ý.

"Con đường nào?"

"Năm Khai Nguyên thứ tám, ta đến Trường An ứng thí, lạc đệ bất trung. Ta không cam tâm, liền kết giao với Ninh Vương, Kỳ Vương, và... và Ngọc Chân công chúa, năm sau, liền đỗ Trạng nguyên."

Tiết Bạch cầm chén rượu lên muốn uống, nhưng lại để xuống.

Hắn vẫn không biết Vương Duy khuyên hắn đừng đi con đường nào, chỉ mơ hồ cảm thấy Vương Duy tràn đầy uất ức muốn thổ lộ, nhưng vẫn kiềm chế.

"Nhưng ngươi xem, đỗ Trạng nguyên thì sao? Con đường quan lộ đầy gian nan, đến giờ chỉ là một lục bào tiểu quan." Vương Duy lẩm bẩm: "Ngươi rất giống ta lúc trẻ, thật sự rất giống. Nhưng phải nhớ, đừng đi đường tắt, sẽ không thông đâu."

Mới vài chén rượu, hắn dường như đã hơi say.

Hắn muốn nói lại thôi, liền ngửa đầu, uống cạn chén rượu, rồi lại khẽ ngâm thơ.

"Túc tích chu nhan thành mộ xỉ, tu du bạch phát biến thùy thiều."

"Nhất sinh kỷ hứa thương tâm sự, bất hướng không môn hà xử tiêu?"



...

Hôm nay Tiết Bạch nghe qua ba bài thơ, từ "Đô hộ tại yến nhiên" đến "Tiết mao lạc tẫn hải tây đầu" rồi đến "Nhất sinh kỷ hứa thương tâm sự", Vương Duy chưa hề nói quá sâu, nhưng đã bộc lộ sự bất đắc dĩ cùng bất lực của hắn trong quan trường Đại Đường.

~~

Rời trạch viện của Vương Duy, Hiểu Nô cùng Điền thị huynh đệ theo sau Tiết Bạch, hỏi: "Sao rồi?"

"Đến Hữu tướng phủ." Tiết Bạch ngẩng đầu nhìn sắc trời, nói: "Lập tức sẽ tiêu cấm, phải nhanh lên."

Hiểu Nô liền hỏi: "Có manh mối?"

Tiết Bạch hơi do dự, rồi khẽ gật đầu.

"Ân."

Dù chỉ đáp một tiếng, hắn lại tỏ ra khá lạnh lùng.

-------------

*"Diệu niên khiết bạch, phong tư úc mỹ": "Tuổi trẻ thanh khiết, phong thái thanh tú".

*mao huệ: là những chiếc lông vũ dạng tua rua được sử dụng trong thời cổ đại để trang trí cờ hiệu và các đồ vật nghi lễ.

*phù tiết: 符节, là một cây cờ, rìu nhỏ hoặc lệnh bài dùng để biểu trưng quyền lực, thường dành cho những người được giao nhiệm vụ quan trọng.

*《 Sử Chí Tắc Thượng 》 (Đi sứ đến biên ải):

"Đan xa dục vấn biên, chúc quốc quá cư diên."

"Chinh bồng xuất hán tắc, quy nhạn nhập hồ thiên."

"Đại mạc cô yên trực, trường hà lạc nhật viên."

"Tiêu quan phùng hậu kỵ, đô hộ tại Yến Nhiên."

~tạm dịch~

“Một mình ta đi thăm hỏi biên cương, đến vùng Cư Diên xa xôi nơi biên ải phía Tây Bắc.”

“Như cỏ bồng theo gió mà bay khỏi ải Hán, như đàn nhạn trở về phương Bắc đang tung cánh giữa trời mây.”

“Trong sa mạc rộng lớn, một cột khói cô độc thẳng lên trời; bên bờ Hoàng Hà, mặt trời lặn tròn vành vạnh.” (Khói báo hiệu bình an)

“Khi đến Tiêu Quan, gặp đội kỵ binh trinh sát; được biết chủ soái vẫn đang ở tiền tuyến chưa về.” (Núi Yên Nhiên ở đây chỉ tiền tuyến)

*Lũng Đầu Ngâm:

"Trường An thiếu niên du hiệp khách, dạ thượng thú lâu khán Thái Bạch."

"Lũng đầu minh nguyệt huýnh lâm quan, lũng thượng hành nhân dạ xuy địch."

"Quan Tây lão tướng bất thắng sầu, trú mã thính chi song lệ lưu."

"Thân kinh đại tiểu bách dư chiến, huy hạ thiên bì vạn hộ hầu."

"Tô Vũ tài vi điển chúc quốc, tiết mao lạc tẫn hải tây đầu."

~ tạm dịch ~

“Những thiếu niên Trường An đều là những hiệp khách coi trọng nghĩa khí, sẵn sàng hy sinh; ban đêm, họ leo lên đài quan sát biên phòng để ngắm khí thế của sao Thái Bạch.” (sao Thái Bạch là sao Kim)

“Trăng sáng trên núi Lũng chiếu rọi biên ải, người xuất chinh đi qua Lũng quan thổi một khúc sáo nghẹn ngào giữa trời đêm”

“Vị lão tướng đến từ Quan Tây không khỏi âu sầu; dừng ngựa lắng nghe tiếng sáo, không kìm được mà lão lệ tuôn rơi.”

“Trải qua hơn trăm trận đánh lớn nhỏ, các tướng lĩnh dưới trướng đều được phong Vạn hộ hầu.”

“Tô Vũ sau khi trở về chỉ được phong làm Điển chúc quốc, cờ tiết đã rơi hết lông ở Bắc Hải rồi”

~Tổng kết: từ một thiếu niên ngắm sao => binh lính xuất chinh thổi sáo => lão tướng nghe sáo mà khóc => kết cục như Tô Vũ.

~Điển tích Tô Vũ chăn dê: Tô Vũ được Hán Vũ Đế cử đi sứ đến Hung Nô, sau đó bị Thiền Vu bắt giam, dụ dỗ bức ép đầu hàng. Nhưng tâm chí Tô Vũ vô cùng kiên định, nên Thiền Vu đã đày ông đến vùng đất không người ở Bắc Hải để chăn một đàn dê đực, và nói: “Đến lúc nào dê đực cho ra sữa, thì sẽ thả ông trở về!”. Sau 19 năm, chịu đủ loại khổ cực nơi đất rét, Tô Vũ cũng được thả về nhà Hán, cuối cùng được phong Điển chúc quốc phụ trách các việc liên quan đến dân tộc thiểu số, một chức tiểu quan hoàn toàn không tương xứng với lòng yêu nước của ông. Những thi nhân đời sau thường mượn hình ảnh này dùng trong văn thơ.

*"Túc tích chu nhan thành mộ xỉ, tu du bạch phát biến thùy thiều."

"Nhất sinh kỷ hứa thương tâm sự, bất hướng không môn hà xử tiêu?"

“Trước đây, dung nhan tươi tắn và đẹp đẽ đã trở thành hình ảnh của tuổi già với răng long; dường như chỉ trong chốc lát, mái tóc đen thời thơ ấu cũng đã biến thành đầu bạc.”

“Một đời có biết bao nhiêu chuyện đau lòng; nếu không tìm đến Phật pháp để cầu giải thoát, thì làm sao mà tiêu tan được?”