Tại thành phố này, hệ thống cầu vượt thuận tiện vàthông suốt đến khắp nơi, nhìn từ trên cao, trông nó như một đóa hoa cúc vớinhững cánh hoa nở lộn xộn. Vào giờ cao điểm, dòng xe cộ chậm chạp nhích từngchút một, khí thải từ trên cao dạt xuống, cộng thêm tiếng ồn khiến con ngườinhư muốn phát điên. Nhưng khi chiều buông, thành phố bắt đầu lên đèn, mọi thứnhư được ban cho phép màu, những cây cầu vượt trở nên rực rỡ, lộng lẫy và trởthành biểu tượng trong những cuốn sổ tay du lịch của thành phố. Tắm mình trongsự giao thoa của vô số ánh đèn xe, đèn đường, đèn led, đèn neon… trụ cầu nặngnề vụt biến mất, khối bê tông rắn chắc cũng được che khuất, trông cây cầu nhưlơ lửng giữa không trung, hoàn toàn xứng đáng được coi là biểu tượng của thànhphố.

Vành đai một, vành đai hai, vành đai ba, vành đai bốn…

Liệu những con người trẻ tuổi sống trong các “vànhđai” kia có từng ngờ rằng phần lớn hạnh phúc của họ lại được định nghĩa bởinhững cây cầu vượt đó?

Nhà của Hà Thái Hồng nằm trên đường Cát Tường, ngaybên dưới cây cầu vượt có mức đầu tư đến hai trăm triệu với chiều dài cả ngànmét.

Cô thấy rằng, bên dưới cây cầu vượt mới chính là thànhphố thật sự. Dân cư đông đúc, những con đường chật ních, những cái cây xám xỉnvì khói bụi, những chiếc taxi như loài gián lạng lách khắp nơi, những tờ quảngcáo đầy rẫy trên cột điện, những lô cốt tạm bợ cất vội khi xây dựng công trìnhhạ tầng, hàng hàng lớp lớp dãy xe đạp xếp chật kín…

Như lời của mẹ Hà Thái Hồng, bà Lý Minh Châu từng nói,đi trên cầu là xe của người giàu, còn đi bên dưới là chân của người nghèo, vừabước ra cửa đã thấy rõ sự phân biệt giàu sang, thấp hèn. “Thế giới này bìnhđẳng sao? Chính trị bình đẳng không có nghĩa là kinh tế bình đẳng. Ờ, lúc tắm rửaai nấy đều trần như nhộng bên bình đẳng đấy, nhưng mặc quần áo vào rồi thì namnữ khác biệt. Ngủ cũng bình đẳng, nhưng giấc mơ thì có khi đẹp khi xấu…” Mỗilần xảy ra tranh cãi, trình độ thạc sĩ như Hà Thái Hồng cũng không bao giờ làđối thủ của Lý Minh Châu, dù bà chỉ có bằng trung cấp. Cô chưa trải đời nhiều,lý luận suông không đọ nổi với thực tiễn. Từ nhỏ đến lớn, vô số điều trong thựctế đã chứng minh rằng, nhận định của bà Lý Minh Châu hoàn toàn đúng.

Mỗi ngày đi làm, Hà Thái Hồng đều phải đi qua đoạnđường gập ghềnh để đến chân cầu chờ xe. So với cây cầu vượt mới tinh, đường CátTường trông đến là cũ kỹ, như cụ già mắc bệnh tim mạch cứ cách một thời gianlại lên cơn tắc động mạch. Dường như tháng nào cơ quan quản lý đô thị cũng chođào đường, phô ra vô số những đường ống đủ màu sắc trong lòng đất, hết sửa ốngnước lại sửa đường dây điện, đường ống ga… Đến khi chẳng còn gì để sửa thì mởrộng mặt đường, di dời nhà xuống cấp, xây thêm cầu vượt cho người đi bộ, cáccông trình của thành phố cứ mải miết được xây lên…

Xe buýt số sáu như con bọ cánh cứng xuất hiện ở trạmđúng giờ, rồi mang theo cô chậm chạp bò lên cầu vượt. Hằng ngày thời gian vẫnluôn bị lãng phí bởi nạn ách tắc giao thông, thế nên Thái Hồng thường tranh thủkhoảng thời gian này để suy nghĩ. Khoảng bốn mươi phút sau, xe vào khuôn viênyên tĩnh của trường Đại học F. Sau khi tốt nghiệp chương trình thạc sĩ, TháiHồng làm dân trôi nổi quanh trường nửa năm trời, cuối cùng cũng tìm được mộtchân trợ giảng trong Đại học F. Giữa thành phố hiện đại, sầm uất này, cáctrường học mọc lên như nấm, số lượng nghiên cứu sinh tốt nghiệp mỗi năm lên đếncả vạn người, nhưng chỉ tiêu giảng viên thì ít ỏi đến mức tội nghiệp. Ngay đếnngười có thành tích xuất sắc như Thái Hồng nếu không được giáo viên hướng dẫnlàm luận văn tốt nghiệp đề cử, cũng chẳng biết sẽ phải “trôi” đến phương trờinào…

Làm trợ giảng được một tháng, Thái Hồng dẫn một nhómsinh viên năm hai đến tham quan phòng sách cổ trên lầu năm của thư viện trường,để làm quen với các thư mục tham khảo.

Hà Thái Hồng từng cắm rễ tại đây suốt mười ngày khilàm luận văn tốt nghiệp. Cô biết rằng ông Thái, người quản lý phòng này chínhlà bố vợ của hiệu trưởng trường, chỉ có kiến thức sơ sài về sách cổ, với độcgiả thì luôn qua quýt cho xong chuyện, câu mà ông thích nói nhất là: “Em sinhviên này, chắc chắn em là chuyên gia trong lĩnh vực này rồi, chi bằng em tự vàokho sách tìm quyển này luôn nhé!” Trong khi tờ quy định dán trên cửa ghi rõràng rằng: “Tìm và xếp sách lên giá đều phải do thủ thư phụ trách, bạn đọckhông được tự ý lấy sách.” Thường thì mọi người cần sách gấp nên cũng chẳngbuồn đôi co làm chi. Chỉ có Thái Hồng từng cự lại ông một lần, đó là sau khi cônghe đồn kho sách này từng làm mất một quyển sách cổ quý hiếm thời Tống. Côkhăng khăng yêu cầu ông Thái làm việc theo đúng quy định, kết quả là chờ suốthai tiếng rưỡi cuối cùng ông Thái quay về với hai bàn tay không. “Trên cơ sở dữliệu ghi là có trong đó nhưng tìm mãi chẳng thấy đâu hay là cô tự vào tìm thửxem?” Rồi không nói gì thêm, ông già đi một mạch về bàn ngồi đọc báo, luyện thưpháp khiến Thái Hồng giận tím mặt. Cho nên kho sách cổ không phải nơi tiện ởlại lâu, sau khi giới thiệu sơ qua một lượt, cô quyết định đánh bài chuồn, bènmỉm cười nói với sinh viên: “Mọi người có câu hỏi gì nữa không? Nếu không, lớpta nghỉ.”

Bỗng giữa đám sinh viên, một câu có vẻ ngoài “búng rasữa” giơ tay.

“Mời em nói.”

“Cho em hỏi, ở đây có Kim BìnhMai không?”

Thái Hồng chớp chớp mắt, rồi hít một hơi thật sâu:“Uhm… cô nghĩ là có.”

“Ở đâu? Chúng em có thể xem không?”

“Ơ… Quyển này chỉ cho các giảng viên có học vị Phógiáo sư trở lên làm tài liệu nghiên cứu.” Nhận ra ý đùa cợt trong giọng điệucủa cậu sinh viên kia, mặt cô thoáng cứng đờ, nhưng vẫn cố gắng duy trì nụ cườitrên môi.

Ai ngờ cậu chàng chẳng nể nang gì: “Giờ là thời đạinào rồi mà còn không cho sinh viên xem? Cô tưởng bọn em ham lắm sao? Trên mạngđầy ra đấy, em chỉ muốn xem để biết sách giấy nó ra làm sao thôi!”

“Ha ha…” Cả đám nhao nhao hùa theo, trong phút chốc,từng gương mặt trẻ măng kia đều nhìn cô với nụ cười đầy ẩn ý.

Đã sớm nghe danh sinh viên ngành này có truyền thốngthích trêu chọc giáo viên mới. Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, Thái Hồng cũngtừng bắt một thầy giáo già giảng giải “ý nghĩa đời người” cho mọi người nghe.Kết quả, thầy đọc làu làu câu danh ngôn của bậc thầy truyền cảm hứng – NikolaiAlekseyevich Óstrovsky: “Đời người chỉ có một, phải sống sao cho khỏi phải xótxa, ân hận vì những năm tháng đã sống hoài, sống phí, cho khỏi hổ thẹn vì dĩvãng ti tiện và đớn hèn của mình, để khi nhắm mắt xuôi tay có thể nói rằng, cảđời ta, cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời, sựnghiệp đấu tranh giải phóng loài người.” Sau một tràng lên bổng xuống trầm,thầy mỉm cười hỏi lại: “Em à, đấy chính là ý nghĩa của đời người, em có đồng ýkhông?”

Ông trời ơi! Liệu cô có thể không đồng ý được sao?

Tùy cơ ứng biến, việc gì rồi cũng có cách giải quyết,nghĩ vậy, vẻ mặt Thái Hồng dịu xuống, giọng điệu ôn hòa, nói: “Có lẽ các emkhông biết, trong thời kỳ xây dựng đất nước, chỉ có những vị quan to như bí thưtỉnh ủy mới có tư cách đọc quyển Kim Bình Mai này. Em muốn xem sách giấy, thử hỏi em nghiên cứu đềtài nào? Vấn đề in ấn ư? Ở đây có Thông giám cương lược thời Sùng Trinh, hoàn toàn có thể đại diện cho trìnhđộ quan khắc của thời nhà Minh. Ông Thái, phiền ông mang một quyển ra cho mọingười xem thử.”

Ông Thái uể oải đứng dậy, liền bị cậu sinh viên kiangăn lại: “Thông giám cương lược? Em xem quyển đó làm gì? Phòng sách cổ mà gìmà đến Tứ đại kỳ thư cũng không có, thế mà cũng gọi là phòng sách cổ sao? Thưviện không cho xem sách, thế mà cũng gọi là thư viện ư? Đổi tên thành phòng cơmật thì đúng hơn.” Cậu nhóc nóng nảy vặn hỏi một câu.

Thái Hồng nhìn cậu, muốn cười lắm mà không dám, đànhđánh trống lảng: “Uhm… Câu hỏi hay đấy! Em nhất định nhớ đi phản ánh lại vớihiệu trưởng nhé!”

“Nhưng bọn em thật sự muốn xem, tò mò lắm cô ơi, chỉlật qua liếc một cái thôi cũng được!” Một cậu sinh viên khác lên tiếng phụ họa.

Cả đám lại nhốn nháo…

Thái Hồng bó tay, lúng túng nhìn ông Thái một cái,phát hiện ông đang nhìn cô với vẻ hả hê. Quyển sách đó đương nhiên là có, trướcđây cô cũng muốn mượn nhưng chẳng bao giờ mượn được. Dù có mượn được cô cũngkhông dám mang ra, bởi nó có rất nhiều hình minh họa. Ngay lúc ấy, một bóng đenlướt đến sau lưng, đám sinh viên đang vui cười hí hửng bỗng im bặt.

Một sinh viên ngượng ngùng cất tiếng chào: “Thầy Quý!”

Thái Hồng ngoảnh đầu nhìn, một người lạ mặt đứng saulưng cô từ lúc nào không hay.

Người lạ mặt cất giọng nói tiếng phổ thông mang khẩu âmvùng khác: “Phan Tuấn Kiệt, em có biết phòng sách cổ phổ thông ở tầng bakhông?”

“Dạ biết.”

“Đến đó tìm Lý Ngư toàn tập được xuất bản bởi nhà Nhà xuất bản Chiết Giang Cố Tịchnăm 1991. Từ quyển thứ mười hai đến quyển thứ mười bốn chính là sách giấy mà emmuốn xem đấy.”

Thái Hồng vội bảo: “Các em ấy không hỏi về LýNgư.”

Nét mặt người đó vốn lầm lì, lừ mắt liếc qua, khôngnhững trông hung dữ mà còn có vẻ đang rất bực mình. Anh nhìn đồng hồ, quay gótđịnh bỏ đi, trông thấy Thái Hồng vẫn đang trừng mắt nhìn mình, đành nói: “Baquyển đó chính là Kim Bình Mai – bản khắc hình mới.”

Cậu sinh viên họ Phan đánh bạo hỏi: “Thưa thầy, đó là…bản đầy đủ phải không ạ?”

“Bản tóm lược. Thầy tin rằng cái mà em muốn xem khôngphải nội dung “người lớn”, mà là muốn tìm hiểu chính trị, kinh tế, văn hóa vàvăn học đại chúng thời Minh, phải không?”

Anh giỏi lắm, trong lúc này đố ai dám nói không phảinào?

“Dạ phải, phải ạ. Cảm ơn thầy!”

Thật là biết lựa gió phất cờ. Đối với cô giáo thì cứbám riết không buông, truy cùng đuổi tận, còn gặp thầy giáo thì luôn miệng dạvâng vẻ nịnh hót.

Kỳ thị! Rõ ràng là kỳ thị giới tính mà!

Các sinh viên lập tức giải tán, Thái Hồng thở phào nhẹnhõm, đang định mở lời thỉnh giáo thiên thần đến giải vây là thần thánh phươngnào, vừa ngẩng đầu, người đó đã biến đâu mất. Cô vội hỏi ông Thái: “Người bannãy là…”

“Không biết.”

Sau vài phút hàn huyên với ông Thái, rồi lật xem vàiquyển sách, Thái Hồng nhìn đồng hồ, còn một tiếng nữa mới đến giờ cơm trưa. Côcảm thấy cổ họng khát khô, bèn xuống lầu tìm nước uống. Trong lúc đợi thangmáy, cô lướt đọc bảng thông báo bên cạnh. Hóa ra hôm nay ở tầng này có một hộithảo học thuật với chủ đề: “Nghiên cứu về Bakhtin và chủ nghĩa giới tính” dongành Nga văn và Trung văn của hai trường đại học thành phố đồng tổ chức. Dướibảng thông báo có ghi chú: “Hội thảo có miễn phí cà phê, trà và đồ ngọt.”

Hà Thái Hồng đường đường chính chính tiến vào bêntrong, tự rót cho mình một cốc cà phê Maxwell đậm đặc và nhón lấy một chiếcbánh kem hạnh nhân ở cửa vào, tìm chiếc ghế trống ở dãy sau rồi lẳng lặng ngồixuống. Mục đích của cô chỉ là ăn xong rồi đi, nào ngờ phát hiện giọng nói phátra từ micro hơi quen, nhìn kỹ, người đang phát biểu chính là thầy Quý ban nãy.Cô quan sát một cách kỹ lưỡng, anh khoảng hơn hai mươi tuổi, vóc người tầmthước, mảnh mai, da ngăm ngăm. Mặt hơi gầy, nhưng đường nét sáng sủa, toát lênvẻ thông minh, nghiêm nghị. Thái Hồng thầm nghĩ, tướng mạo thế kia đúng làchẳng có duyên giao tiếp xã hội, một khi gây ra sai phạm, chắc chắn sẽ rất khóđược tha thứ. Nghe những lời anh ta nói trong thư viện ban nãy, còn tưởng anhta là giảng viên môn Văn học cổ điển chứ, bây giờ lại xuất hiện trong hội thảovề Bakhtin, có hơi kỳ lạ.

Thầy Quý này nói suốt hai mươi phút vớ vẻ hùng hổ, sắclẹm khiến Thái Hồng cảm thấy lưng như bị kim chích. Cô đã gặp những nhân tàimới nổi như thế trong giới học thuật, họ trình bày thao thao bất tuyệt, nhìnngười bằng nửa con mắt, mang lý luận ra chơi đùa, bóc tách từng mảng một, phântích từng lớp khiến người nghe hoa mày chóng mặt, nhưng nghĩ kỹ, lại chẳng tìmra được điểm chính, cũng không biết điều cốt lõi nằm ở đâu. Bạn sẽ nhận đượcnhiều sự khơi gợi, đồng thời cảm thấy anh ta mới mẻ, sáng tạo thiếu căn cứ. Vớinhững học giả thuộc dạng “giác ngộ” này, bạn phải đứng cùng tầm cao với anh tathì mới có thể theo kịp lối tư duy của anh ta. Đương nhiên, bọn họ dễ gây sựphản cảm từ những thầy giáo già nhất. Quả nhiên, các giảng viên trẻ bên dướighé tai rì rầm với nhau, vui vẻ thích thú, còn các vị giáo sư già ngồi dãy đầuthì mặt mày lạnh tanh, chẳng ai có ý kiến gì. Quan điểm học thuật của Thái Hồngkhông thuộc dạng bảo thủ, những cũng chẳng chịu nổi thái độ độc đoán của anhthầy này, có lẽ là người của trường khác phái đến dựng “võ đài” ở đây chăng?

Lật giở tập tài liệu trên tay, cô tìm thấy thông tinsơ lược về anh: Tiến sĩ Quý Hoàng, bộ môn Lý luận văn nghệ - khoa Văn – trườngĐại học F. Cô không khỏi ngạc nhiên, đấy chẳng phải cùng ngành sao? Còn là đồngnghiệp nữa chứ. Sao cô chưa từng nghe kể về người này nhỉ? Ngẫm nghĩ một hồi cômới bình tâm trở lại, cô đến đây cũng mới được một tháng, khoa Văn lại lớn thếnày, những người cô chưa từng nghe nói chắc chắn là nhiều vô kể.

Báo cáo kết thúc, giờ là phần hỏi đáp. Hà Thái Hồngnhã nhặn giơ tay: “Bài báo cáo của thầy Quý có những dẫn chứng phong phú khiếnngười ta có được sự thức tỉnh sâu sắc. nhưng tôi có một thắc mắc nhỏ, thực ralà một chuỗi câu hỏi. Xin hỏi, tác phẩm của một tác giả nam làm thế nào để thểhiện kinh nghiệm của phái nữ? Làm thế nào để bật ra được tiếng nói thật sự củaphụ nữ? Làm sao chúng ta có thể khẳng định được rằng người phụ nữ trong các tácphẩm đó không phải là sản phẩm tinh thần của tác giả nam? Chốt lại một câu,tiểu thuyết ngập tràn sức tưởng tượng và góc nhìn của đàn ông làm sao có thểđại diện cho phụ nữ?”

Một mũi tên trúng ngay hồng tâm. Yes!

Thái Hồng thầm nghĩ, thầy Quý ơi, tiếp chiêu đi!

Hàng ghế thính giả xôn xao. Người ở dãy bàn trên quayxuống nhìn cô, ánh mắt đầy sự khen ngợi.

Một giây, hai giây, ba giây…

Sau tiếng rít chói tai vang lên từ micro, anh chàngtên Quý Hoàng đó cất giọng: “Chắc hẳn cô giáo này đã đọc qua Hồnglâu mộng, xin hỏi Lâm Đại Ngọc có thể đạidiện cho phái nữ không? Vương Hy Phượng có thể đại diện cho phái nữ không? Tácgiả Tào Tuyết Cần có phải đàn ông không? Liệu cô có phải đã quá cố chấp với chủnghĩa bản chất giới tính chăng? Hay là quá tin vào chuyện các tác giả nam, nữdo sự khác biệt về mặt sinh học nên trong sáng tạo cũng sẽ lộ rõ bản chất giớitính? Chẳng lẽ cô không thấy rằng bản thân việc sáng tạo là vô giới tính sao?”

Thái Hồng nhấp một ngụm cà phê, cười: “Tôi không nghĩsáng tạo là một hoạt động vô giới tính. Thầy đã quá xem nhẹ tính quy định củahình thái ý thức đối với chủ thể sáng tạo, thầy đã xem thường sự vận động củanhân tố quyền lực trong tác phẩm văn học. Tiếng nói của phụ nữ phải tìm kiếmtrong tác phẩm của nữ giới.”

“Tôi không phủ định trong tác phẩm của nữ giới có rấtnhiều tiếng nói của người phụ nữ, nhưng xin đừng quên, dưới sự ảnh hưởng của ýthức chế độ phụ hệ, việc phụ nữ vứt bỏ sự khống chế lời nói để tượng tượng ramột bản ngã tự do thuần túy vẫn là một thách thức rất lớn. Từ điểm trên mà nói,cho dù là tác phẩm của nữ giới cũng không thiếu tiếng nói của phái nam…”

MC hắng giọng, ra hiệu câu hỏi của Thái Hồng đã chiếmquá nhiều thời gian rồi, nhưng Thái Hồng vẫn muốn nói tiếp, vừa mở miệng đãnghe MC giảng hòa: “Thực ra đây là vấn đề gà đẻ trứng trước hay trứng nở ra gàtrước, tiếng nói của nữ giới là gì cần phải nghiên cứu và định nghĩa một cáchnghiêm túc. Xin mời người báo cáo tiếp theo là thầy Điền của trường Đại học E…”

Thái Hồng giận sôi máu, một đề tài hay thế, đang thảoluận dở dang lại bị người ta cắt ngang. Từ khi nào mà giới học thuật lại trốntránh vấn đề, hời hợt, sơ sài thế kia? Cô hối hận vì đã bước vào phòng hội thảonày, nốc cạn cốc cà phê, nhét nốt miếng bánh kem vào miệng, cô bỏ về ngay giữabuổi hội thảo.

Ở tầng một cô gặp người quen, dừng chân trò chuyện đôiba câu. Vừa bước ra cửa đột nhiên có bóng người chặn cô lại.

Ngẩng đầu lên, hóa ra là thầy Quý ban nãy.

“Cô là ai?” Anh chẳng khách khí hỏi.

Thì ra người này không những hùng hồn, hung hăng, màcòn bất lịch sự.

Hà Thái Hồng quắc mắt nhìn, cười nhạt: “Tôi cảm thấy,chí ít thầy phải sửa câu hỏi thành: “Cô tên gì?”, hoặc “Quý danh của cô?” chứ!”

“Cô là ai?”

Thái Hồng lườm anh, nghênh mặt nói: “Tôi là ông nộicủa anh.”