Trận chiến này kéo dài 9 năm liên tiếp. Năm 1942, quân Nhật đầu hàng. Năm 1949, quân đội quốc gia thất bại, chạy trốn sang Đài Loan. Trải qua vài năm chiến tranh loạn lạc, thây rải dọc đường đi khiến cho kẻ dù quen với cảnh máu me cũng phải chết lặng. Tình hình đất nước thay đổi chóng mặt, số phận con người nhỏ bé không tránh khỏi chìm nghỉm trong dòng xoáy lịch sử.

Thủy Tam và Tần Thư đã cùng nhau trải qua đắng cay ngọt bùi. Có một năm tuyết rơi nhiều, sư đoàn của họ bị phục kích, mắc kẹt lại trên núi. Thời tiết tháng Chạp rét đậm, lương thực cạn kiệt, phần ăn của quân đội bị hạn chế nên chỉ phát cho binh lính. Một người lính với đôi môi tím tái vì lạnh đang mò mẫm trong bóng tối bước tới. Tần Thư nhận ra đây hình như là một đầu bếp trước kia làm trong trại, đã đi theo Thủy Tam tới phương bắc nhưng vẫn bị phân cho việc bếp núc. Người đầu bếp đưa chiếc bánh đang ôm trong ngực cho Tần Thư: “Tần thiếu gia, cậu ăn đi.”

Tần Thư còn chưa kịp từ chối, Thủy Tam không biết từ chỗ nào đã chui ra mắng người kia: “Cái thằng ngốc này, bây giờ trong đội đang thiếu lương thực, tự ăn phần của mình đi! Mẹ tiên sư nhà nó chứ, đừng có mà nhớ thương anh dâu của cậu, sao ông đây để em ấy chết đói được! Tự quý lấy cái mạng của mình, mau phắn đi!”

Đầu bếp bị Thủy Tam mắng cho một trận, khuôn mặt tím tái bỗng đỏ bừng lên, cầm bánh chạy đi mất. Thủy Tam với Tần Thư bị bộ dáng ngốc nghếch chuồn nhanh như thỏ của cậu ta chọc cho cười rộ lên. Song Thủy Tam không kiêng dè gì nằm xuống bên cạnh Tần Thư, đưa bánh của mình cho cậu: “Ăn đi.”

“Em không ăn, đây là phần của anh.”

“Ăn đi, em là vợ của ông đây mà.” Thủy Tam ôm Tần Thư vào lòng, vòng qua cổ đưa bánh đến bên miệng cậu.

“Vậy… vậy chúng ta mỗi người một nửa.” Tần Thư dè dặt cắn một miếng nhỏ: “Sức ăn của em nhỏ, anh ăn nhiều một chút.”

Tuy đang chìm trong chiến loạn nhưng hai người ở bên chăm sóc lẫn nhau lại vẫn cảm thấy cuộc đời này cũng chẳng khó khăn mấy. Thủy Tam chiến đấu nhiều năm, theo đoàn quân chinh phạt nam bắc, dần từ đội trưởng thăng lên đến thượng úy. Trong trận đánh vượt sông mùa Thu năm 1949, Thủy Tam vì đỡ đạn cho sư đoàn trưởng khiến chân trái bị tàn phế. Tờ giấy chẩn bệnh như đang nói cho Thuỷ Tam biết cả đời này hắn không thể lên chiến trường được nữa. Tinh thần của Thủy Tam sa sút một thời gian, nhưng sau đó không biết vì lí do gì mà khăng khăng đuổi Tần Thư đi.

Lúc Tần Thư nhìn thấy Thủy Tam trong bệnh viện, hắn đang ngồi trên xe lăn, nền đất không biết bao nhiêu là tàn thuốc. Nghe thấy tiếng mở cửa, Thủy Tam quay đầu lại nhìn. Chỉ trong nháy mắt đó, Tần Thư cảm giác trái tim mình đau đớn như bị kim châm. Rõ ràng khi cậu tiễn Thủy Tam ra chiến trường, hắn vẫn là một chiến sĩ nhiệt huyết đầy khí phách, nhưng giờ đây lại như biến thành một người khác. Đôi mắt chằng chịt tơ máu, mùi khói thuốc trên người nồng nặc, râu ria tuềnh toàng.

Tần Thư biết Thủy Tam nghiện thuốc, chỉ là chưa từng hút trước mặt Tần Thư. Hắn nói rằng sợ khói thuốc ảnh hưởng đến cổ họng cậu. Thấy Tần Thư đi vào, Thủy Tam theo thói quen dập tắt điếu thuốc. Nhìn tàn thuốc rơi đầy đất, hắn như một con thú bị vây hãm trong tuyệt vọng, khốn khổ nói: “Tần Thư, tôi bị tàn phế.”

“Em biết.” Tần Thư không biết nên biểu lộ cảm xúc gì, chỉ biết nụ cười của mình bây giờ nhất định vô cùng khó coi.

“Tôi không thể lên chiến trường nữa.”

“Em biết.”

“Tôi không còn hứng thú với cậu nữa.”

“Em…” Tần Thư sững sờ, cậu im lặng nhìn Thủy Tam.

“Cậu đi đi. Tôi không cản cậu.” Thủy Tam cắn chặt răng, ép mình phải nói ra những lời tiếp theo: “Không phải cậu vẫn luôn khinh thường tôi, cảm thấy tôi ghê tởm sao? Tôi ép buộc cậu, cưỡng bách cậu. Trước đây là tôi bắt cậu ở lại không cho cậu đi nên mới miễn cưỡng ở chung với nhau. Một thiếu gia cao quý như cậu ở bên tôi đúng là thiệt thòi. Giờ ông đây không thích cậu nữa, nên mong cậu cút càng sớm càng tốt, càng xa càng tốt!”

Thủy Tam đoán rằng Tần Thư sẽ làm ầm lên, vừa khóc vừa mắng hắn. Hắn hiểu Tần Thư. Khả năng thích ứng của cậu rất tốt, có lẽ sẽ tiếp tục oán hận Thủy Tam vài năm, sau đó cậu sẽ quên đi quá khứ tăm tối này mà tiếp tục sống một cách thanh tao, phong nhã hơn bất kỳ ai. Đại thiếu gia như cậu vốn nên có một cuộc sống bình thường, vô lo vô nghĩ.

Nhưng Tần Thư lại không khóc, thậm chí không nói dù chỉ một chữ thô tục, khoé miệng chật vật nặn ra một nụ cười gượng. Cậu đến gần Thủy Tam, hơi cúi xuống ôm lấy hắn, giọng điệu dịu dàng mê hoặc nói: “Nam Man Tử, em không thiệt thòi. Anh đừng sợ, cũng đừng đuổi em đi.”

Người đàn ông cao gần 2m đột nhiên bật khóc không thành tiếng, nắm vai Tần Thư ghì cậu trong lồng ngực, rơi nước mắt như một đứa trẻ.

Đầu tháng mười, trong khi cả nước đang hân hoan vì sự thành lập của Tân Trung Quốc, Thủy Tam bỏ lại quân hàm của mình rồi cùng Tần Thư lên xe lửa trở về phía tây nam.

Còi tàu rú lên một hồi dài. Tần Thư tựa lưng vào ghế ngủ gật, lúc tỉnh lại thì thấy Thủy Tam đang chăm chú ngắm mình.

“Nhìn em làm gì?” Tần Thư sờ mặt mình chẳng thấy dính gì, cậu cau mày, cái tính cáu bẳn khi vừa thức dậy tái phát.

“Chậc, em nói thử xem sao em lại đẹp như vậy cơ chứ? Đánh giặc xong trông mặt ai cũng lem luốc bẩn thỉu, sao em lại trắng trẻo sạch sẽ, non tơ như này?” Trước đây khi còn mặc quân phục, chí ít Thủy Tam còn biết kiềm chế, giờ thoát ly kỉ luật quân đội hắn lại càng không biết xấu hổ. Thủy Tam kẹp một điếu thuốc trong tay, cả người sặc mùi lưu manh, trên tàu người lên xuống nườm nượp mà vẫn dám trêu chọc Tần Thư: “Ông đây không ổn rồi! Ngày xưa lúc ở sơn trại trông có đến nỗi nào đâu, mấy năm lăn lộn với súng đạn xong giờ mặt mũi thô ráp hẳn đây này! Em có muốn sờ thử không?”

Tần Thư lạnh lùng liếc hắn: “Thôi thôi miễn đi! Bình thường da mặt anh đã dày thì chớ, giờ còn sần sùi. Em còn lâu mới thèm.”

Còi lại kêu thêm vài hồi, tàu sắp tới trạm nên đi chậm lại. Hai người bọn họ lên tàu ở Bắc Bình*, ngồi hai ngày cuối cùng cũng về tới Tứ Xuyên.

“Tần Thư, sau khi qua trạm này có thể chúng ta sẽ không bao giờ rời khỏi đây nữa.” Đến nơi, đám đông chen chúc nối đuôi nhau xuống tàu. Thủy Tam xách vali hành lí của Tần Thư, che chở cho cậu xuống, sau đó lại đứng ở sân ga không đi. Âm thanh ồn ào trong ga không ngừng lọt vào tai, lại không ít người bày hàng quán mời chào. Thủy Tam không nhìn Tần Thư mà nhìn chằm chằm dòng người qua lại, miễn cưỡng mỉm cười.

“Nam Man Tử, anh lại phát điên cái gì đấy?” Tính khó ở khi vừa thức dậy của Tần Thư rất nặng, cậu cực kỳ khó hiểu với hành vi khác thường này của Thủy Tam: “Không phải ngày nào anh cũng la hét muốn đưa em về quê sao? Sắp 30 tuổi đầu rồi, có gì thì nói thẳng, sao cứ lằng nhằng như đàn bà vậy?”

“Tần Thư, em thật sự bằng lòng theo tôi trở về sao?”

Lại là những lời này! Mẹ nó chứ vẫn là mấy câu này! Tần Thư nhíu mày, khẳng định lại lần thứ mười nghìn với anh chồng ngốc nhà mình: “Bổn thiếu gia nói lại lần-cuối-cùng! Ông đây sẽ quấn lấy anh cả đời này, dù anh có đồng ý hay không thì kết quả vẫn là như vậy. Đã cướp tôi lên núi rồi thì giờ phải chịu trách nhiệm! Nhưng ông đây cũng có cái tự tôn của mình, nếu anh thật sự không muốn dây dưa nữa thì ông đây sẽ đi ngay bây giờ, sau này không làm chướng mắt anh!” Tần Thư nói xong, tức giận xoay người làm bộ muốn bỏ đi.

“Tần Thư, em đừng đi!” Thủy Tam dường như đã biết sai, giọng nói ủ rũ, âm thanh cũng nhỏ dần.

“Đi nhanh lên không trời tối bây giờ! Cái trấn rách nát nhỏ tí teo của anh xa xôi hẻo lánh như vậy, còn không nhanh cái chân lên!” Tần thiếu gia bước đi như gió, vừa nói xong đã đi được hơn năm mét. Thủy Tam ở phía sau cậu nhíu mày, “Đừng đi nữa! Em đi nhầm hướng rồi!”

“…”

“Thời gian trôi nhanh, con người ngày một già đi, năm tháng như thoi đưa cuốn bay tuổi trẻ.” Tần Thư đưa tay đỡ lấy thái dương, ngắm nhìn đường phố ngoài cửa sổ.

“Rồi rồi, ngày nào cũng nói mấy câu văn thơ ông đây không hiểu, khoe khoang cái gì chứ?” Thủy Tam cưa gỗ giữa nhà, mùn rơi đầy đất, cười hỏi Tần Thư.

“Cái tên thô bỉ nhà anh.” Tần Thư bĩu môi nhìn giấy hôn thú dán trên tường. Sau khi chiến tranh kết thúc, anh em trong trại không chết thì cũng phân tán. Ngay cả từ đường trong nhà Thủy Tam cũng bị bom đạn chiến tranh san bằng, Tần Thư và Thủy Tam cuối cùng vẫn chưa thể bái đường. Hắn cố chấp kéo Tần Thư tới chỗ thủ trưởng lĩnh giấy hôn thú nhưng thủ trưởng lại nói bọn họ đều là nam nhân, đất nước không cho phép điều này. Không được cấp, thế là Thủy Tam tự tay vẽ một cái, mực xanh nở rộ trên nền giấy Tuyên Thành, đóng vào khung gỗ lồng kính. Ngày rộng tháng dài, khắc ghi mãi mãi: “Chúng ta bên nhau bao nhiêu năm rồi?”

Đường phố rộn ràng tiếng trống chiêng. Tờ rơi về cách mạng rải rác như mưa, trắng xóa như tiền giấy đám ma, áp phích khổ lớn dán trên tường ghi dấu những vết thương đau đớn lưu lại vĩnh viễn. Những người lính cách mạng trẻ tuổi đều mặc quân phục xanh, tay cầm giấy chứng nhận đỏ, trên khuôn mặt trào dâng vẻ hân hoan. Ai nấy hăm hở tiến lên tựa như trước mắt đều là kẻ thù của cách mạng, trong mắt họ là ngọn lửa nhiệt huyết rực cháy như muốn thiêu đốt cả thế giới.

Đi đầu là những kẻ quyền cao ham lời xu nịnh, đám đầu trâu mặt ngựa theo sau khom lưng cúi đầu, bị quần chúng vây quanh. Đoàn người dần dần đi xa, để lại sau lưng tiếng xì xào ầm ĩ…

“Cũng tầm 25 năm rồi.”

Bắt đầu từ đêm trăng năm 1940 ngày ấy đến nay đã được 25 năm.

“Thủy Tam, anh nói xem sao trên đời này lại có chuyện lạ vậy chứ? Cha mẹ của đám nhóc này không quản chúng sao? Trước đây em gây sự với tiên sinh dạy học, cha em dùng gia pháp đánh đến khi em biết sai mới thôi. Bây giờ sao chúng lại dám đánh cả tiên sinh luôn?” Tần Thư chỉ vừa nói chuyện cùng với một giáo viên mấy ngày trước. Tần Thư nhớ lại, mấy đứa học sinh choai choai túm tóc cô lôi xuống khỏi bục giảng, đá vào bụng cô như đá bóng, khiến trên người cô dính toàn máu và bùn đất. Đôi mắt tối tăm đã mất đi tiêu cự của cô ấy nhìn chằm chằm vào đám học sinh, không sao nhắm lại được.

Lúc ấy Tần Thư đang tránh ở một bên. Xưa nay cậu vẫn luôn nhát gan, sợ tới nhũn cả chân nhưng vẫn cố gắng nhịn cơn buồn nôn, vịn tường đi gọi người. Chờ tới khi người lớn chạy tới, nữ giáo viên kia đã bị ném ra giữa đường như rác rưởi, xung quanh không có lấy một ai.

Thủy Tam biết cậu đang sợ hãi điều gì, cau mày mắng một câu thô tục nhưng vẫn an ủi Tần Thư: “Đừng nghĩ linh tinh, đó không phải lỗi của em.”

“Thủy Tam, em sợ. Ngày hôm đó bọn chúng nhìn thấy em đi gọi người. Em… em còn đi cáo tội với cha mẹ chúng. Liệu bọn chúng có…” Tần Thư rùng mình một cái, nhớ lại đôi mắt mông lung cùng với mặt đất đầy máu kia.

“Hay thật, ở với tôi thì suốt ngày làm mình làm mẩy, giờ mới một đám nhãi con đã dọa chết em. Ông đây vô dụng tới mức đấy sao? Kẻ nào dám động đến một sợi tóc của em, ông đây sẽ giết chết kẻ đó!” Thủy Tam ném cái cưa đi, trực tiếp ngồi xuống đối diện Tần Thư. Gương mặt lưu manh còn chưa lau sạch bụi đã cầm tay Tần Thư lên, hôn vào lòng bàn tay cậu: “Ông đây còn đáng sợ hơn bọn chúng nhiều, em có sợ không?”.

“Trẻ con vừa thôi.” Tần Thư đỏ mặt nhưng vẫn cười: “Thôi không quan tâm nữa, kiểu gì anh chẳng bảo vệ em.”

“Vợ của tôi đương nhiên tôi phải che chở rồi.”