Sắp xếp xong thì hắn đề nghị Đinh Đang cứ làm việc của mình. Hắn muốn tự đi tìm hiểu trong ngoài ngôi làng. Vừa bước ra ngoại viện thì thấy có tiếng xôn xao. Lúc này mấy chục người vẫn tập trung ở sân trước nhà, nhưng công việc bốc xếp đã dừng lại, thay vào đó là tiếng cãi cọ nhau. Bách lắng nghe một hồi thì mới vỡ lẽ, việc cãi cọ này là do không thống nhất trong phương thức thanh toán. Nhà họ Đinh kinh doanh nhiều thứ, nhưng có một mặt hàng là dược liệu đã làm được mấy chục năm. Nguyên dược liệu của nước ta có một số loại, nhưng vẫn phải nhập rất nhiều từ nhà Tống. Các thương nhân nhà Tống mang dược liệu sang ta, trao đổi ở biên giới rồi mới nhập về các vùng miền. Bên nhà Tống 1 lạng bạc đổi được 1000 văn tiền, chúng ta cũng theo lệ ấy, dùng tiền nhà Tống để giao dịch. Tuy nhiên, dạo gần đây có tin đồn Triều đình sắp đổi tiền và định giá hối đoái theo kiểu mới. Quan gia có ý định đổi 1 quan sẽ có giá trị khoảng 700 văn. Tin này đã truyền khắp dân gian. Nếu thành sự thực dẫn đến tiền của ta sẽ có giá trị cao hơn tiền của nhà Tống. Hai nhà Đinh – Mã đã giao dịch lâu đời, công nợ rất nhiều, nếu đổi tỷ giá giao dịch thế này rõ ràng bên mua là nhà họ Đinh chịu thiệt ở những khoản nợ tiền hàng trước đây. Nhà họ Mã đang đôi co về việc này.

Lão nhị Đinh Sức đang cùng chưởng quầy dược liệu nhà họ Đinh đối chứng hàng hoá. Bên kia nhà họ Mã cũng có một người đang đỏ mặt tía tai:

- Đinh huynh, chúng ta không biết Quan gia có đổi tiền hay không. Nhưng đã quy định rõ, khoản nợ từ năm ngoái khi nhà huynh nhập dược liệu còn thiếu là 1732 quan. Bây giờ huynh cứ theo phép hiện nay, đổi cho ta thành tiền đồng để giao dịch. Tổng cộng là 1.732.000 văn tiền.

Đinh Sức cũng nói:

- Không được. Không có lệ nào yêu cầu ta phải trả huynh tiền đồng. Chúng ta sẽ cố gắng xoay sở nhưng cùng làm chỉ trả 1 thành tiền đồng, hai thành còn lại sẽ trả bằng bạc.

Hai bên cự cãi nhau hồi lâu nhưng không có kết quả. Trong nhà, Đinh Bình và Mã Quốc An như lường trước được việc này. Cả hai nhìn nhau, ánh mắt thâm thuý. Mã Quốc An nói:

- Theo ý Đinh huynh thì nên xử lý việc này thế nào? Hai nhà chúng ta là bạn hàng lâu năm. Cũng không thế vì việc này mà không làm ăn với nhau nữa. Chúng ta cốt là phải tìm ra biện pháp để cùng nhau có lợi.

- Ta cũng nghĩ như huynh. Nhưng nếu trả tất cả bằng tiền đồng thì một là nhà ta không có đủ. Hai là, phần lợi chẳng phải về cả Mã gia sao? Thôi ta lùi một bước, một nửa trả bằng bạc, 1 nửa trả bằng tiền đồng. Tuy nhiên, khoảng nợ 1732 quan kia cũng phải xem lại. Ta được chưởng quầy báo cáo, công nợ của nhà ta năm ngoái có hai khoản là Bạch truật và Thục địa là lớn nhất, hình như có nhầm lẫn ở đây. Chưởng quầy tính toán thì chỉ còn nợ 1485 quan. Chúng ta cần đối chiếu cho rõ.

Mã Quốc An nói:

- Vậy ta cũng đồng ý với huynh, tuy nhiên về việc đối chiếu, ta rất tự tin. Chưởng quầy bên ta mới mới về ta cao đồ của danh sĩ bên nhà Tống. Thuật toán rất cao, không thể nhầm lẫn được. Năm ngoái ta đã cho hắn tra soát một lượt các khoản công nợ. Con số 1732 kia chính là hắn báo.

- Vậy cứ theo ý Mã huynh. Cho chưởng quầy hai nhà làm việc với nhau. Khi soát ra vấn đề thì không ai được nuốt lời. Nhầm 1 lạng bạc phải đền 2.

Đinh Bình nói xong thì đi ra ngoài:

- Các ngươi yên lặng hết. Ta và Mã đại gia đã thống nhất được với nhau, không khiến các ngươi có ý kiến. Mời chưởng quầy của Mã huynh và Tiền chưởng quầy vào nhà trên nói chuyện. Nhị đệ giúp ta kiểm kê và bốc dỡ hàng hoá như thường, tránh trễ nải công việc.

Bách nghe lão nói thế cũng đi lên nhà trên cùng. Mọi người thấy hắn lên theo gia chủ, thấy thằng nhóc này thất lễ nhưng không dám có ý kiến. Vào nhà trên, Mã Quốc An nói với người bên cạnh:

- Lão Dương, ngươi cùng với Tiền chưởng quầy nhà họ Đinh cùng nhau tra soát, đối chiếu công nợ hai nhà đến hết năm vừa rồi. Con số báo lên phải chính xác, nếu có mâu thuẫn mà thống nhất được với nhau thì thôi, không thế thống nhất được thì báo cáo lại. Công việc này các ngươi làm khoảng hết bao nhiêu thời gian?

Lão chường quầy họ Dương hé mắt với Lão Mã. Cười khẩy trả lời.

- Thưa lão gia, lão nô thì không có vấn đề gì. Các khoản đã tính toán chính xác, chỉ e Tiền lão huynh đây thôi.

Tiền lão bản nghe vậy thì thầm tức giận. Hắn cũng làm chưởng quầy dược liệu cho nhà họ Đinh bao năm. Cũng đã tra soát những khoản này vài lần. Tự tin là không thể sai sót. Nếu có nhẫm cũng chỉ vài quan, sao lại có con số sai sót lớn như Đinh Bình nói.

- Vậy ta cùng Dương huynh vào phòng sổ sách, tranh thủ làm sớm xong sớm cho gia chủ hai nhà còn nghỉ ngơi.

Bách cũng thấy hứng thú với công việc này, nói với Đinh Bình:

- Đệ đi theo xem có được không?

- Nếu có hứng thú thì thì cứ vào xem, nhưng phải yên lặng để hai chưởng quầy làm việc.

Vào đến nơi, Bách thấy một gian phòng với bàn và nhiều giấy tờ, văn phòng tứ bảo đầy đủ cả. Tuy thời này còn khó khăn, nhưng giấy viết cũng được phát minh từ lâu. Tuy đắt đỏ nhưng những nhà thư hương lớn vẫn đủ dùng. Chỉ là còn sử dụng bàn tính Trung Quốc kiểu cổ. Chính vì thế sai sót rất lớn vì toàn bộ tính toán là thủ công, các kết quả được ghi nhớ sau mỗi phép tính rất có hạn. Ngoài ra, người xưa để ghi được một số là cả một hàng chữ dài . Giấy viết và bút viết lại đắt đỏ nên họ ghi chép rất hạn chế. Chỉ những tổng lớn quan trọng thì mới ghi chép, còn lại thì chỉ nhớ trên bàn tính. Bách đã hiểu ra tại sao mỗi lần đối chiếu sổ sách thời xưa lại chênh lệch nhau như vậy. Cũng hiểu được cuộc cá cược của lão Mã và Lão Đinh. Người xưa làm buôn bán mà không có chưởng quầy giỏi thì đúng là một thiệt thòi lớn. Chính vì vậy phải lấy khoản đền bù lớn để làm cá cược. Thực chất đây là so năng lực tính toán của hai thương đoàn. Cũng từ đấy mà lấy cái tư thái bề trên đi buôn bán.

Bách xem hai người tính toán một hồi. Lấy bút ngồi ra một góc tính toán trên mảnh giấy nhỏ. Hai người kia tính xong khoản nào, vứt chứng từ sang một bên thì hắn lấy đối chiếu lại. Cứ thoáng chốc lại thấy hai người to tiếng. Nhưng xem chừng tiếng tranh luận của lão Tiền ngày càng bé. Dương lão bản như nắm được từng khoản, biện luận đâu ra đấy, miệng cười ruồi tranh luận cùng lão Tiền. Được hồi lâu, hắn nói:

- Sao hả lão Tiền, như vậy tính ra có phải công nợ năm ngoái của nhà các người là 1732 quan hay không? Ta tính không sai chứ? Nhà các ngươi tính ra 1485 quan như vậy làm thiệt của đối tác 247 quan, theo lý ở trên thì cần bù 494 quan, tổng cộng 2226 quan. Nhà các ngươi trả 1113 lượng bạc và 1.113.000 văn tiền đồng là chúng ta kết toán.

Lão Tiền nghe vậy thì choáng váng. Buôn bán cả năm trời, lời lãi bao nhiêu không biết nhưng hắn làm gia chủ thiệt hại một lúc gần 500 quan. Phải biết bổng lộc của quan nhất phẩm đương triều hiện nay cũng chỉ là 600 quan, hắn có ý nghĩ muốn tự sát ngay tại chỗ.