Qua nửa năm, sau khi đã làm quen với lễ nghi trong cung, bọn ta được phân đến các ty của hai tỉnh nội thị học nội dung mới.



Nội thần Đại Tống chia ra làm hai tỉnh: Nhập nội nội thị tỉnh và Nội thị tỉnh. Nhập nội nội thị tỉnh hầu hạ trong cung cấm, quản lý sự vụ hậu cung, còn gọi là Hậu tỉnh, Bắc ty; Nội thị tỉnh phụ trách việc phục dịch nội triều (*) và làm tạp dịch quét tước lau dọn trong cung, còn gọi là Tiền tỉnh, Nam ban.



(*) Nội triều chỉ nơi nghỉ ngơi và xử lý chính sự của thiên tử và chư hầu thời cổ đại.



Ta được phân về Hàn lâm thư nghệ cục thuộc Nội thị tỉnh quản hạt. Bởi về sau phải quản lý việc sách vở nghệ thuật nên có nội thần hiểu nhiều biết rộng rành chuyện bút nghiên giảng bài cho bọn ta, ngoài những công việc tạp dịch vẩy nước quét nhà mà tiểu hoàng môn bắt buộc phải làm, tất cả số thời gian còn lại của ta đều dành vào việc đọc thi thư và nghiên cứu luyện tập các thể chữ triện, lệ, hành, thảo, chương thảo, phi bạch.



Ta thích bầu không khí bình yên trong thư viện và cuộc sống tĩnh lặng này, song Trương Thừa Chiếu thì không, thường ngày hắn vẫn hay oán thán luôn miệng.



Trương Thừa Chiếu là đồng bạn của ta ở Hàn lâm thư nghệ cục, hắn nhỏ hơn ta hai tháng, nhưng vào cung sớm hơn ta một năm, rất thích tự cho là tiền bối trước mặt các cung nhân mới vào, thường chủ động lấy giọng dạy bảo kể chuyện trong cung cho chúng ta. Những người khác rất phản cảm dáng điệu đó của hắn, riêng ta không nhiều lời, lần nào cũng yên lặng lắng nghe, bởi thế mà về sau chúng ta thành bạn thân.



Hắn một lòng muốn chuyển sang Nhập nội nội thị tỉnh, cũng qua lời hắn kể, ta mới biết địa vị hai tỉnh nội thị thì ra chẳng hề giống nhau chút nào.



Một ngày nọ, hai đứa bọn ta nhận lệnh mang sách vở sao chép của thư nghệ cục sang Trung thư môn hạ, bởi tướng công (*) đòi gấp nên bọn ta chạy cả một đường, đương chạy qua một khúc rẽ thì vô ý va phải hai nội thị khác từ phía bên kia đi tới, hai người đó đều cao hơn bọn ta, chỉ lảo đảo hai bước, còn bọn ta thì ngã lăn ra đất, sách vở cũng rơi lả tả.



(*) Ở đây chỉ tể tướng.

“Lũ ranh con, không có mắt hả?” Hai người kia tức giận mắng bọn ta.



Ta không để ý tới họ, chỉ vội vã thu nhặt sách vở, kiểm tra xem có bị bẩn hỏng gì không. Trương Thừa Chiếu nghe mắng nổi nóng, đứng lên định nạt lại, nào ngờ vừa thấy rõ trang phục của họ đã lập tức hết cáu, trái lại còn nở nụ cười giả lả: “Là bọn tôi không cẩn thận, cản đường hai vị ca ca, mong ca ca thứ cho. Đáng đánh, đáng đánh!”



Nói đoạn tự tát mình một cái, lại khom người lia lịa cười nói xin lỗi, hai người kia nguýt bọn ta một cái rõ dài rồi đủng đỉnh rời đi.



Ta lấy làm khó hiểu, hỏi: “Sao cậu phải khiêm tốn với chúng thế?”



Trương Thừa Chiếu vừa tay đấm chân đá với bóng lưng hai người kia, vừa hung tợn ngầm nhổ toẹt một bãi nước bọt, lúc này mới đáp: “Thứ nhất, chúng là nội thị hoàng môn có phẩm giai; thứ hai, chúng là nội thị hoàng môn của Nhập nội nội thị tỉnh.”



Ta biết bọn ta hiện giờ chỉ là tiểu hoàng môn chưa có phẩm cấp, nội thị hoàng môn cao hơn chúng ta một bậc, nhưng không rõ vì sao nội thị hoàng môn của Nhập nội nội thị tỉnh lại đáng để tôn kính đặc biệt như thế.



“Họ là người hầu hạ quan gia, nương nương và công chúa chứ sao! Thở bừa ra chút phong thanh trước mặt các chủ tử thôi là chúng ta có khả năng đã chẳng còn quả ngọt mà ăn nữa rồi.” Trương Thừa Chiếu rầu rĩ: “Năm đó tại tôi lười biếng, học tập lễ nghi không chú tâm nên mới không được phân vào Nhập nội nội thị tỉnh.”



Trên đường trở về từ Trung thư môn hạ, Trương Thừa Chiếu giải thích cặn kẽ từng nơi quan trọng trong Nhập nội nội thị tỉnh cho ta: “Họ có thể trực tiếp vào tẩm điện của quan gia hoặc hoàng hậu, hầu hạ các nương nương và công chúa thì khỏi phải nói, thảy đều chọn từ Hậu tỉnh cả. Ngoài ra, các ty Hậu tỉnh cũng đều không đơn giản: Ngự dược viện quản lý tra cứu y thư bài thuốc, soạn phối thuốc thang để tiến vua và phục vụ trong cung cấm, là ty được tôn trọng nhất trong cung, không phải nội thần có công thì không thể nhậm chức ‘lĩnh ngự dược viện (*)’ đâu; Nội Đông Môn ty, chưởng quản người và vật xuất nhập cung cấm, không những có thể hạn chế việc đi lại mà nếu phát hiện ra ai mang theo vật gì khả nghi thì còn có thể trực tiếp đệ trình lên Hoàng thành ty xử lý hoặc bẩm báo Trung thư môn hạ, có họ giám thị, đến quan gia cũng chẳng dám tùy tiện thưởng ai tài vật gì; Hợp đồng bằng do ty, quản lý vật lưu hành trong cung cấm, cung cấp ghi chép, phàm là vật đặc chỉ ban thưởng đều phải lên danh sách tên gọi và số lượng, giao cho ty quản lý kho ngự lấy ra, quan gia ban thưởng cái gì cũng phải qua tay họ thực hiện, ai dám đắc tội chứ? Long đồ, Vu xương, Bảo văn các, quản lý cất giữ tác phẩm của tổ tông, bản đồ cương vực, sổ hộ tịch và vật báu cát tường, đều là những thứ cực kỳ quý giá, nội thần nhậm chức ở đó tất nhiên cũng mang thân phận khác biệt rồi.”



(*) Tức chức quan chấp chưởng Ngự dược viện.



“Không phải nội thị tỉnh cũng làm việc cho quan gia à? Vì lẽ gì mà cứ nhất định phải phân cao thấp giữa hai tỉnh?” Ta hỏi hắn.



“Đã khác nhau thì tất nhiên là có cao thấp rồi!” Trương Thừa Chiếu so sánh: “Lại nhìn lại công việc của các ty Tiền tỉnh mà xem: Quản câu vãng lai quốc tin sở, quản lý việc sứ thần Khiết Đan cống nạp, tuy rằng ngày thường nhàn hạ song chẳng có quan hệ gì với người trong cung nên cũng không ai nịnh bợ; quan chủ quản Hậu uyển, cai quản chăm nom vườn tược, ao hồ, điện đài trong cung, phòng khi quan gia nương nương nổi hứng dạo chơi, nhậm chức nơi đó thực ra chỉ rặt một đám thợ làm vườn; Chế tạo sở, phụ trách chế tạo đồ đạc dùng trong cung và lễ đón dâu hoàng tộc, đều là việc nặng cả; Quân đầu dẫn kiến ty, trông coi việc giữ gìn các tiện điện (*), chư quân vào cung bái kiến, tương đương với làm dẫn đường; Hàn lâm viện của chúng ta quản lý bốn cục thiên văn, thư nghệ, đồ họa, y quan, phụ trách các việc quan sát hiện tượng thiên văn, bút nghiên, hội họa, y dược, tuy có khá hơn chút, nhưng thư pháp của chúng ta dẫu có tốt mấy thì giỏi lắm cũng chỉ ở thư viện làm chút việc sao chép hầu đám đãi chiếu (**) mà thôi, đến cái mép nội cung cũng chẳng rờ được đến…”



(*) Những gian điện khác ngoài chính điện đều được gọi là tiện điện, là nơi hoàng đế nghỉ ngơi ăn uống tiêu khiển.



(**) Thời Tống, đây là danh xưng để gọi kẻ sĩ và nghệ thuật gia ở Hàn lâm viện.



Ta lặng thinh, lại nghe hắn thở dài thườn thượt: “Vả lại, bổng lộc của người trong hai tỉnh cũng khác nhau. Chỉ tính chức cung phụng quan mà cả hai tỉnh đều có thôi nhé, cung phụng quan Tiền tỉnh chúng ta lương tháng mười ngàn, xuân, đông mỗi mùa năm xếp lụa, đông thêm hai mươi lạng bông, Hậu tỉnh thì mười hai ngàn, xuân năm xếp lụa, đông bảy xếp, bông mười ba lạng… So ra kém hơn hẳn Hậu tỉnh còn gì, người Tiền tỉnh mà được bổ dụng vào đó thì lại chẳng là lên chức à, bình thường, người được bổ dụng ai cũng mặt mày hớn hở cả… Cậu nhìn đám quan Hậu tỉnh ăn mặc mà xem, ai nấy đều vẻ vang ra trò…”



“Cũng không hẳn,” Ta nghĩ đến một người: “Trương tiên sinh chủ quản Nội Đông Môn ăn mặc cũng mộc mạc thôi mà.”



Trương Thừa Chiếu nhất thời nghẹn lời, vò đầu ngẫm nghĩ rồi nói: “Biết đâu ông ấy sống đạm bạc là để chắt chiu tiền của.”



Nghe ta nhắc đến, hắn lại chợt nổi cơn tò mò, hỏi ta: “Cậu biết không? Nghe nói là Trương tiên sinh đề nghị phân cậu tới Hàn lâm viện đấy. Lạ ghê, không phải ông ấy tốt với cậu lắm à? Tên cậu cũng là ông ấy đặt mà sao ông ấy lại không cho cậu sang Hậu tỉnh nhỉ?”



Ta mỉm cười, nói: “Chắc là cảm thấy nơi này hợp với tôi hơn. Bản thân tôi cũng nghĩ vậy.”



Hắn khinh thường lắc đầu, ánh mắt nhìn ta rõ ràng là nói “Trẻ con không dạy được”.



Lại qua một năm, bọn ta đồng thời thừa ân bổ dựng làm nội thị hoàng môn. Làm nội thị rồi, Trương Thừa Chiếu lại càng nghiêm túc hơn với việc cố gắng tấn chức, ngày nào cũng bấm đầu ngón tay nhẩm đếm những cấp bậc phải trải qua để đạt tới nội thị cực phẩm tính từ phẩm giai hiện tại: “Nội thị hoàng môn, nội thị cao ban, nội thị cao phẩm, nội thị điện đầu, nội tây đầu cung phụng quan, nội đông đầu cung phụng quan, áp ban, phó đô tri, đô tri, đô đô tri… Lưỡng tỉnh đô đô tri…” Mỗi lần nói đến “lưỡng tỉnh đô đô tri”, hắn đều nở nụ cười cầm lòng không đậu như thấy chức quan nội thị cực phẩm này đang vẫy tay với hắn vậy, làm ta nhìn cũng phải cười theo.



Có lần ta hỏi hắn: “Lưỡng tỉnh đô đô tri có gì mà cậu muốn làm đến thế?”



“Có nhiều tiền chứ gì nữa!” Hắn đáp ngay không cần nghĩ, “Lưỡng tỉnh đô đô tri một tháng ít nhất cũng được lĩnh năm chục ngàn đó, gấp năm mươi lần lương hai ta kia mà.”



Ta không hiểu vì sao hắn phải cố chấp chuyện tiền nong như vậy: “Bọn mình cần nhiều tiền thế làm gì đâu? Chẳng mua được ruộng cũng chẳng lấy được vợ, càng không có con cháu để mà giao phó.”



Câu này lại đâm ra khiến hắn ngẩn người, một lát sau hắn mới nói: “Không nói đến tiền, làm lưỡng tỉnh đô đô tri, ngoài quan gia và nương nương ra thì cũng chẳng ai dám đánh mắng tôi nữa, chỉ có tôi đánh mắng người khác… Chúng ta cực nhọc làm việc trong cung như vậy, dù sao cũng phải có gì đó để mà mưu cầu chứ? Không phải là muốn tấn chức thì còn biết mưu cầu gì đây?”



Lần này đổi lại là ta im lặng. Ta khi đó dường như mỗi ngày đều chỉ sống bình thản mà vô vị như thế, không có mục tiêu, không có hi vọng.