Nguồn: MT

• Thiếu gia

Mục Chân Chân vọt ra từ một bên xe ngựa, mặc váy ngắn màu thạch lam, sắc mặt trắng nõn như sứ, mặt đầy vui mừng. Mục Chân Chân đã có thai năm tháng, tuy Mục Chân Chân chính mình cũng không cảm thấy có bao nhiêu trói buộc, vẫn muốn theo Trương Nguyên ra ngoài. Nhưng Thương Đạm Nhiên lệnh cho nàng nghỉ ngơi nhiều, cho nên nàng gần đây rất ít tới nha môn đưa đón Trương Nguyên.

Trương Nguyên cười hỏi:

• Chân Chân hôm nay sao tới đây, ở trong nhà buồn bực rồi hả?

Mục Chân Chân nói:

• Lúc trước Thanh Mặc Sơn Nhân tới báo tin mừng nói Nãi Trà Muội đêm hôm trước sinh một đứa con gái. Thiếu nãi nãi liền chuẩn bị một ít lễ vật để Vi Cô đi thăm hỏi, tì tử liền đi theo ra ngoài.

Nói xong, mở cửa xe để Trương Nguyên lên xe. Vương Vi ở trong xe giơ tay ra kéo Trương Nguyên lên, Mục Chân Chân theo sau cũng lên ngồi. Trong xe có vẻ có chút chật chội.

Vương Vi khẽ cười nói:

• Chân Chân ngồi trên đùi tướng công đi, muội có thai mà, đừng bị ép quá.

Mục Chân Chân mím môi cười nói:

• Vi Cô ngồi đi, Vi Cô thân thể nhẹ, sẽ không đè nặng thiếu gia.

• Mỗi người một bên, đều tới ngồi trên đùi ta.

Mục Chân Chân không chịu, Vương Vi với Trương Nguyên ngồi sát nhau, để cho Mục Chân Chân ngồi thoải mái một chút.

Trương Nguyên trái ôm phải ấp, rất là vui, nói:

• Thanh Mặc Sơn Nhân vui mừng được làm cha rồi, thật đáng mừng —— Vậy chúng ta bây giờ là đến Đông Tứ Bài lâu sao?

Mục Chân Chân nói:

• Thiếu nãi nãi mang theo Hồng Tiệm tiểu thiếu gia đã về Đông Tứ Bài lâu trước rồi, bảo thiếu gia tán nha cũng đi về bên đó. Tỳ tử và Vi Cô đi thăm mẹ con Đổng Nãi Trà.

Trương Nguyên nói:

• Ta cũng đi cùng các nàng, thăm hỏi một chút rồi trở lại.

Diêu thúc đánh xe ngựa vừa mới quay đầu xe, lại nghe một người kêu lên:

• Trương Giới Tử, ta có lời muốn nói cùng ngươi.

Trương Nguyên nghe ra đây là giọng nói của Lưu Tông Chu, trong lòng thầm nghĩ: “Khải Đông tiên sinh muốn cùng ta nói cái gì, vẫn còn muốn thuyết phục ta sao?”

Vén cửa sổ lên vừa nhìn thì thấy Lưu Tông Chu đang cưỡi một con lừa, một người hầu dắt lừa, đã đi đến dưới gốc cây thông Hồng Bì.

• Khải Đông tiên sinh có chuyện gì chỉ bảo?

Biện luận thì biện luận, Trương Nguyên vẫn rất kính trọng Lưu Tông Chu.

Lưu Tông Chu xuống lừa, nói:

• Trương Giới Tử, ta ngồi xe của ngươi nhé, cùng nhau đi Hội Đồng quán, từ từ nói chuyện.

Y nào biết trong xe Trương Nguyên lại còn có hai thị thiếp, quả thật là xa hoa dâm dật.

Vương Vi dựa một nửa người vào lòng Trương Nguyên lấy ống tay áo che miệng nín cười, Mục Chân Chân cũng có chút không nhịn được cười.

Trương Nguyên nói với Lưu Tông Chu:

• Học sinh không đi đến Hội Đồng Quán bên đó, học sinh xuống xe cùng đi bộ với tiên sinh một đoạn đường nhé.

Dứt lời liền buông màn xe xuống, bảo Mục Chân Chân từ trên đùi hắn chuyển qua ngồi cùng Vương Vi, để cho hắn xuống xe dễ dàng.

Tuyết đọng bị xúc sang hai bên đường lớn, chồng chất lên nhau giống như hai bức tường băng tuyết thấp. Ánh mặt trời buổi trưa chiếu rực rỡ, phản chiếu vào bức tường tuyết làm cho nó sáng lóng lánh khác thường, đường cũng vô cùng sạch sẽ. Trương Nguyên và Lưu Tông Chu đi theo sau xe ngựa hướng về phía nam mà đi, người hầu Lưu thị dắt lừa theo sau.

Lưu Tông Chu cau mày, vừa đi vừa vuốt vuốt chòm dâu dê, đi non nửa dặm đường mới mở mồm nói:

• Trương Giới Tử, còn nhớ năm đó lúc ta rời Sơn Âm gặp được ngươi và Kỳ Bưu Giai trên cầu Việt Vương không?

Trương Nguyên nói:

• Còn nhớ, tiên sinh còn dặn dò học sinh và Kỳ Hổ Tử đến Vô Tích thăm hỏi Cao Cảnh Dật tiên sinh.

Lưu Tông Chu gật gật đầu:

• Ta năm đó từ quan về Thiệu Hưng, đi qua Vô Tích cũng đi hội kiến hai vị tiên sinh Nam Cao, Cảnh Dật. Hai vị tiên sinh đối với ngươi tán thưởng rất nhiều, kỳ vọng rất sâu.

Trương Nguyên nói:

• Nam Cao tiên sinh, Cảnh Dật tiên sinh hết sức khen thưởng người hiểu biết, vãn bối được lợi thực sự rất nhiều.

Lưu Tông Chu nói:

• Ngày đó ở đầu cầu Việt Vương, ngươi nói “học đạo Thánh hiền, dùng để giúp đời” ta rất là thưởng thức. Nhưng bây giờ, ngươi lại thay đổi ước nguyện ban đầu, coi học vấn Tây Dương làm khuôn mẫu, đây là vì sao?

Trương Nguyên nói:

• Tiên sinh thử nghĩ xem, luận thanh danh, học sinh bây giờ đề danh Bảng vàng, là Hàn Lâm tân quý. Danh tiếng có rồi, kết giao giáo sĩ Tây Dương cũng không thể tăng tiến thanh danh của học sinh, chỉ sợ sẽ còn có tổn hại. Luận về lợi, thân quyến của học sinh tự có con đường phát tài, triều đình cũng có bổng lộc, học sinh không cần quan tâm chi phí hàng ngày. Mà những giáo sĩ Tây Dương kia ngoại trừ tặng học sinh Tam lăng kính, bản đồ của các nước ra, chẳng lẽ còn có tiền bạc tặng học sinh sao? Cho nên nói, học sinh vì Tây học bênh vực, không phải là vì danh, không phải là vì lợi. Vậy thì là vì cái gì?

Lưu Tông Chu nói:

• Cái này đích xác khiến người ta khó hiểu.

Trương Nguyên nói:

• Lúc trước tiên sinh muốn học sinh chuyên tâm nghiên cứu học vấn, học sinh cự tuyệt. Bởi vì học sinh tự cảm thấy mình không phải là người dốc lòng nghiên cứu học vấn, mà là muốn giúp nước cứu đời. Học sinh dung nạp hội sĩ Jesus, bênh vực cho Tây học, chính là vì coi trọng những giáo sĩ này có thể mang đến những kiến thức thực dụng, có thể mang lại lợi ích cho Nho học ở phương diện thiếu thốn thực dụng. Tấm lòng của học sinh, mặt trời trên cao có thể làm chứng.

Lưu Tông Chu gật gật đầu, tỏ vẻ tin tưởng thổ lộ của Trương Nguyên, lại nói:

• Cái suy của thế đạo, không ở chỗ có hay không có Tây học, mà tại sĩ phu không biết lễ nghĩa là gì. Cả thiên hạ tùy tiện chạy về chỗ danh lợi, đây mới là nỗi lo lớn của nước. Ngươi viện dẫn Tây học cứu đời, chẳng phải là bỏ gốc lấy ngọn sao?

Trương Nguyên nói:

• Người xu lợi như nước thuận dòng, đây chỉ có thể hướng dẫn, không thể cưỡng chế ngăn cản. Giang Nam giàu có và đông đúc, cũng chính là vì đám người làm kinh tế thương nghiệp, đây không phải là nguyên nhân suy yếu của thế đạo. Kính Dương tiên sinh từng nói “ Kinh thương nào đủ để kiêng kị vậy, giàu mà lễ nghĩa tốt, có thể đầy đủ áo ấm cho mình, giàu mà làm việc đức có thể làm việc thiện”, kinh thương, của cải không phải là tội ác, mà cái quyết định là ở cách đối đãi với của cải như thế nào.

Lưu Tông Chu kính nể Cố Hiến Thành đứng đầu Đông Lâm đã qua đời, Cố Hiến Thành là tán thành kinh thương. Trương Nguyên lại dùng lời của Cố Hiến Thành để giảng giải cho Lưu Tông Chu. Lưu Tông Chu nói:

• Ngươi nói người xu lợi như nước thuận dòng, đây chẳng phải là luận tính ác của Thiên Chúa giáo sao?

Nho gia chủ trương nhân chi sơ tính bản thiện, Thiên Chúa giáo chủ trương nguồn gốc của tội. Điều này thật sự là thủy hỏa bất dung a. Trương Nguyên cẩn thận đáp:

• Khải Đông tiên sinh, tội gốc của Thiên Chúa giáo và luận ác của Tuân Tử là có khác biệt, ngược lại với Mạt Na Thức của Phật gia, A Lại Da kiến thức có chút giống nhau. Đây là một loại nghiệp lực linh hồn nhiều thế hệ tích lũy, sẽ thay đổi bản tính của người. Nhân chi sơ tính bản thiện là chỉ thời đại Tam Hoàng Ngũ Đế lòng người chất phác, mà hiện nay lòng người đã không như xưa. Rất nhiều thói hư tật xấu, tập tục xấu đã khắc sâu vào trong cốt tủy huyết mạch. Cho nên nhất định phải do sau này học tập để tu tâm dưỡng tính. Học thuật Nho gia có thể dạy người hướng thiện, Thiên Chúa giáo và Phật giáo cũng có thể như vậy. Nhưng những cái này chỉ là sự trói buộc của đạo đức, trị quốc càng phải cần lý trí và pháp trị.

Vãn Minh có khuynh hướng tư tưởng hợp nhất ba giáo Nho, Phật, Đạo. Tiêu Hoằng chính là đại biểu, mà người đảng Đông Lâm là phản đối ba giáo hợp nhất, phản đối hai giáo Phật, Đạo. Bây giờ cách nói của Trương Nguyên quả thực là bốn giáo hợp nhất rồi. Hơn nữa coi trọng pháp trị, điều này đối với Lưu Tông Chu người chủ trương độc tôn học thuật Nho gia mà nói là không thể khoan nhượng. Y lớn tiếng nói:

• Trương Giới Tử, ta cho rằng ngươi đã rơi vào trong học thuyết sai lầm ngụy biện của Phật giáo và Thiên Chúa giáo. Nếu không dừng cương trước bờ vực, tất là tội nhân danh giáo.

Thấy Trương Nguyên cau mày không nói, lại nói:

• Ngươi tuy có hoài bão cứu đời làm lợi cho dân, nhưng lời nói của ngươi như vậy chỉ có thể là nghĩ một đường làm một nẻo.

Trương Nguyên trong lòng biết không thể thuyết phục Lưu Tông Chu ngoan cố, chậm rãi nói:

• Khải Đông tiên sinh, học sinh không muốn làm đại sư Nho học, học sinh muốn làm chính là trị quốc năng thần. Hiện nay thiên tai thường xuyên, lòng dân oán giận sục sôi, giặc phía Đông ngang ngược, tình hình biên giới nguy cấp, cần thần tử thiết thực như học sinh đây đi giải quyết khó khăn thực tế. Học sinh không phản đối Khải Đông tiên sinh đàm đạo về đức nhân nghĩa, cũng xin tiên sinh đừng gây trở ngại học sinh truy nguyên. Cứu đời phải thiết thực, điều này cũng giống như đạo đức không thể thay thế pháp luật.

Lưu Tông Chu vốn định lén thuyết phục Trương Nguyên, không ngờ đạo khác nhau nên mưu không hợp, chưa nói vài câu đã lại nói chuyện không thành. Y cũng biết Trương Nguyên của bây giờ không giống như thiếu niên ngày đó ở chùa Đại Thiện hướng về y xin thỉnh giáo nữa rồi. Y thở dài nói:

• Trương Giới Tử, lòng công danh lợi lộc của ngươi quá nặng.

Trương Nguyên nói:

• Công danh lợi lộc của học sinh, không chỉ là vì cá nhân mà nghĩ, mà ở chỗ nước nhà. Học sinh còn muốn cả gan nói một câu. Khải Đông tiên sinh dường như quá ham thanh danh và háo danh.

Lưu Tông Chu buồn bực nói:

• Ta háo danh như thế nào.