Nguồn: MT

Biện luận trận thứ hai buổi sáng ngày 16 tháng 11. Đông cung truyền chỉ, Hoàng Thái Tử hôm nay không tới Quốc Tử Giám nghe biện luận. Trận cuối cùng ngày 18 sẽ tới lắng nghe ý kiến trần thuật mang tính tổng kết của song phương. Điều này đối với đám người Trương Nguyên mà nói ngược lại tự do một chút. Lúc biện luận ngồi, đứng, dạo bước đều được, không cần động một tí là hướng về phía Thái Tử quỳ xuống hành lễ như vậy. Nhưng thái giám Đông cung truyền chỉ vẫn chưa rời đi, lại có Hổ Bí Vệ hộ tống Hoàng trưởng tôn tới. Hoàng trưởng tôn Chu Do Hiệu thích nghe Trương Nguyên biện luận, kỳ thực Chu Do Hiệu nghe không hiểu bao nhiêu, chỉ là thích nhìn thấy bộ dạng của Trương Nguyên bác bỏ người khác á khẩu không trả lời được.

Ngày hôm đó Lưu Tông Chu vừa mới bắt đầu biện luận thì đã công kích lịch pháp Tây Dương, cho rằng lịch pháp Trung Quốc tương truyền là do Hiên Viên Hoàng Đế phát minh. Mà Từ Quang Khải, Trương Nguyên muốn dẫn người Tây biến loạn khâm định tổ tông, muốn thay đổi lịch Đại Thống của Thánh hiền giữ từ xưa tới nay. Quả thật là tội nhân danh giáo. Lưu Tông Chu chọn lọc từ rất nghiêm khắc, Trương Nguyên giới thiệu hỏa khí người Tây thì cũng đành thôi, nhưng thay đổi lịch pháp lại là thứ y hoàn toàn khó tiếp nhận. Lịch pháp liên quan đến kỷ cương, liên quan đến thuận thiên thừa vận. Lịch pháp, không phải là cái loại hỏa khí nhỏ bé không quan trọng đó có thể so sánh được. Cho nên nhất định phải kiên quyết phản đối.

Biện luận bây giờ đã biến thành Trương Nguyên và Lưu Tông Chu làm chủ biện. Những người khác thỉnh thoảng chen vào nói bổ sung cục diện. Trương Nguyên hỏi:

• Khải Đông tiên sinh có nghiên cứu về thiên văn lịch pháp sao?

Lưu Tông Chu lạnh lùng nói:

• Ngươi muốn nói cái gì, có phải vì ta không tinh thông lịch pháp thì muốn bác bỏ ta ư. Lịch Đại Thống là Thành Ý Bá, Lưu Bá Ôn và các chư hiền tinh thông lịch pháp lúc mới lập nước phụng chỉ chỉnh lý mà thành. Há có phải kẻ hậu sinh tiểu bối như ngươi và Tây dương xa xôi có thể nghi ngờ.

Loại thái độ này của Lưu Tông Chu khiến cho Trương Nguyên rất không vui. Đây nào phải là tinh thần nghiên cứu học vấn cầu đạo, đây chính là xơ cứng cố chấp tự cho rằng là học bá. Trí tuệ đại Nho một đời cũng chỉ như vậy thôi sao, vì thế cũng không khách khí nói:

• Khổng phu tử đều có nói “ Không ngại học hỏi kẻ dưới”. Khải Đông tiên sinh lại không tinh thông lịch số không thể liệt kê từng cái, vì sao không cho phép người khác nghi ngờ lịch pháp? Hơn nữa tiền thân của lịch Đại Thống là Thụ Thời Lịch do Quách Thủ Kính triều Nguyên suy diễn, do Thành Ý Bá Lưu Bá Ôn lược bớt sửa chửa dâng cho Thái Tổ Cao Hoàng đế làm Hoàng Minh tân lịch. Nhưng có phần sai lầm không hợp lý. Năm Hồng Vũ thứ 17, Cao Hoàng đế hạ lệnh xây dựng đài quan sát ở núi Kê Minh Nam Kinh, đồng thời sửa lại lịch Đại Thống, tham khảo lịch dân tộc Hồi ở Tây Vực để bổ sung và sửa lại cho chính xác. Nhưng mà từ Vạn Lịch tới nay, lịch Đại Thống sai số càng ngày càng lớn, dự đoán nhật thực, nguyệt thực nhiều lần xảy ra sai lầm. Giám phó của Khâm Thiên Giám là Chu Tử Ngu cũng dâng tấu yêu cầu sửa lịch —— Tại hạ xin hỏi Khải Đông tiên sinh, Thẩm Thị lang, Từ Lang trung, vì sao lịch dân tộc Hồi có thể dùng để tham khảo nghiệm chứng sửa chữa lịch Đại Thống ta, mà lịch Tây Dương lại không thể dùng để bổ sung và sửa chữa cho chính xác lịch của Đại Minh ta? Là Thái Tổ Cao Lịch Đế ta thái độ khoáng đạt tư tưởng rộng mở dám nghĩ dám làm, hay là chư vị tiên sinh giậm chân tại chỗ cố chấp cứng nhắc?

Lời này rất sắc bén, Lưu Tông Chu cảm thấy hai má nóng lên, nhất thời khó có thể cãi lại. Trương Nguyên hôm qua lợi dụng “ Xuân Thu” đem sự phân biệt giữa Hoa Hạ Man Di làm thay đổi khéo léo, trói buộc cơ sở bài ngoại của đám người Lưu Tông Chu.

Thẩm Các nói:

• Quách Thủ Kính là người Hán ta, sau khi chỉnh lý Thụ Thời Lịch này đương nhiên có thể tiếp tục sử dụng. Lịch dân tộc Hồi cũng có cùng nguồn gốc sâu xa với lịch pháp Trung Hoa ta, mà người Tây Dương thì gian ác khó lường, người Bồ Đào Nha từng giết hại con dân hải ngoại ta ở Luzon.

Hùng Tam Bạt biện bạch nói:

• Đó là việc ác của người Tây Ban Nha, mà chúng tôi là hội giáo sĩ Jesus của Bồ Đào Nha sai phái tới Trung Hoa. Ma Cao của người Bồ Đào Nha cũng là an phận thủ thường ở dưới sự trị vì của Đại Minh, huống chi giáo sĩ từ trước đến nay phản đối giết chóc. Điều răn thứ năm trong mười điều răn của Thiên Chúa chính là không giết người, không hại người. Thẩm Thị lang đừng đem việc ác của nước họ đổ lên đầu những người vô tội chúng tôi.

Thẩm Các mặc kệ cái gì là Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, lớn tiếng nói:

• Ngươi và hội sĩ Jesus mưu đồ cậy vào người Bồ Đào Nha, người Nhật lật đổ vương triều Đại Minh ta, lời này lưu truyền đã lâu.

Đây cũng quá vu tội người rồi, Hùng Tam Bạt quả thực bi phẫn:

• Tướng quân Mạc phủ Nhật Bản năm trước cấm tiệt Thiên Chủ Thánh giáo, giết hại giáo sĩ và giáo chúng, hung tàn như ma quỷ. Lời đồn lại nói tôi và hội sĩ Jesus muốn liên hợp với người Nhật Bản để lật đổ Đại Minh. Điều này bắt đầu từ đâu đấy.

Lời đồn này bắt đầu từ Quảng Đông. Sở dĩ đem người Nhật Bản và giáo sĩ Tây Dương dính dáng đến nhau, chủ yếu là lợi dụng sự căm hận của dân chúng đối với người Nhật. Hội sĩ Jesus và người Nhật có liên hệ, vậy đương nhiên gian ác khó lường rồi. Chỉ là không ngờ Tokugawa Ieyasu nghiêm cấm Thiên Chúa giáo rồi, tin đồn này cũng đứng không vững chân nữa.

Thẩm Các đính chính nói:

• Đã không phải là cậy vào người Nhật, vậy không thể nghi ngờ gì nữa là cậy vào người Bồ Đào Nha.

Trương Nguyên ra hiệu Hùng Tam Bạt không cần tranh biện những điều này với Thẩm Các, nói với Thẩm Các:

• Thẩm đại nhân lời lẽ rất không phong độ, lúc nãy nói là hội sĩ Jesus cậy vào người Nhật và người Bồ Đào Nha muốn lật đổ Đại Minh, chớp mắt liền chữa lại. Thay đổi thất thường như vậy há có phải là thái độ tranh luận nên có? Còn nữa, Thẩm đại nhân nói Quách Thủ Kính suy diễn Thụ Thời Lịch là người Hán, cho nên có thể tiếp tục sử dụng lịch đó. Chẳng lẽ Thẩm đại nhân quên rằng Quách Kính Minh là Thái sử lệnh triều Nguyên sao? Theo cao kiến của Thẩm đại nhân, Mông Nguyên là Di Địch, giết hại người Hán vô số kể, vậy thì làm quan lại triều Nguyên đương nhiên cũng là người giúp kẻ xấu làm điều ác rồi. Vậy thì những năm cuối Nam Tống những người dân Trung nguyên không nhảy xuống vách núi, không nhảy xuống biển mà chết mà lại đi quy thuận triều Nguyên thì đều là tội nhân, phải không? Vậy xin hỏi tổ tiên của Thẩm đại nhân là từ đâu tới?

Thẩm Các giận dữ:

• Ta nào đã từng nói qua lời như vậy.

Trương Nguyên nói:

• Được, vậy thì Thẩm đại nhân phủ nhận triều Nguyên là Di Địch rồi hả?

Thẩm Các nói:

• Mông Nguyên chính là Di Địch.

Trương Nguyên nói:

• Đã là Di Địch, vậy tại sao Đại Minh ta phải tiếp tục sử dụng lịch pháp của Di Địch?

Thẩm Các cãi chày cãi cối nói:

• Địa lý giống nhau, lịch pháp đương nhiên có thể tiếp tục sử dụng, hơn nữa cũng đã trải qua chỉnh sửa. Nhưng Tây Dương và Trung thổ ta cách xa vạn dặm, há có thể dẫn nhập lịch pháp của bọn họ?

Tiên Tần có danh gia học phái, xem như là logic học của Trung Quốc cổ đại. Nhưng lưu truyền toàn là những điều ngụy biện, hệ thống lý luận kém xa không bằng logic học phương Tây theo Aristotle nghiêm mật như vậy. Hơn nữa danh gia học phái đến sau này không được người ta coi trọng, cho nên kẻ sĩ truyền thống giống như Thẩm Các lúc biện luận thường để lộ nhiều sơ hở.

Trương Nguyên cười nói:

• Thẩm đại nhân ngày hôm qua còn kiên quyết không tin mấy vị hội sĩ Jesus này tới từ Tây Dương cách đây mấy vạn dặm. Nhưng hôm nay lại lấy lí do bọn họ ở bên ngoài cách ta vạn dặm, địa lý không giống nhau để phản đối dẫn nhập lịch pháp Tây Dương. Thật là kỳ quái, đây mà là biện pháp để biện luận sao, hoàn toàn là không thể nói lý rồi.

Có mấy Từ Lâm Quan dự thính đều mỉm cười, nghĩ thầm rằng Thẩm Các bị Trương Nguyên ép cho đến nỗi bối rối trong lòng. Thẩm Các còn xa mới là đối thủ của Trương Nguyên.

Lễ Bộ lang trung Nam Kinh Từ Như Kha thấy Thẩm Các đuối lý, liền tiến lên trước nói:

• Lịch Đại Thống dù có sai lầm, nhưng tuyệt đối cũng không thể dùng bất cứ người Tây Dương nào để sửa lịch.

Trương Nguyên nói:

• Nếu Từ đại nhân có phương pháp sửa chữa lịch Đại Thống tốt hơn, vậy đó là điều không thể tốt hơn được nữa rồi.

Từ Như Kha hiển nhiên không có năng lực sửa lịch, nói:

• Trương Tu Soạn tin tưởng vững chắc lịch pháp Tây Dương hơn cả lịch Đại Thống như vậy sao?

Trương Nguyên ngữ khí từ tốn nói:

• Lịch Đại Thống có thể tiếp tục sử dụng Thụ Thời Lịch, đến nay đã hơn ba trăm năm, mà dùng lịch dân tộc Hồi để bổ chính đã trải qua hơn một ngàn năm. Niên đại đã lâu, vật đổi sao dời, khó tránh khỏi sẽ xảy ra sai lầm. Mà lịch Tây Dương cũng là mới suy định ra từ mấy chục năm gần đây, phép tính toàn này càng chu đáo tỉ mỉ hơn. Có thể tùy chỗ mà suy đoán khác nhau, bất cứ lúc nào cũng có chỗ dùng khác. Điều này được chứng thực qua việc Khâm Thiên Giám mấy lần dự đoán nhật thực nguyệt thực xảy ra sai lầm, mà lấy lịch pháp Tây Dương dự đoán thì không chút sai lầm, đó chính là chứng cớ rõ ràng.

Thẩm Các dịu lại, nói:

• Lịch Đại Thống trải qua mấy trăm năm, ngẫu nhiên có sai lầm, cũng là chuyện hợp tình hợp lý. Lịch Tây Dương ngẫu nhiên tính đúng một hai lần, cũng không ngạc nhiên.