Tiễn Trương Nguyên đi rồi, Vương Tư Nhâm đang định vào hậu viện, lão sai vặt xách hai con ngỗng tới nói:
Vương Tư Nhâm thầm nghĩ: Con rể tặng lễ cho cha vợ mới tặng ngỗng, sao Trương Nguyên cố ý đưa ngỗng đến? Liền tỉ mỉ hỏi tình hình lúc đó cười lớn, nói với lão sai vặt:
Lão sai vặt nhớ lại cảnh tượng lúc nãy, ngỗng đó quả nhiên là đặt ngoài cửa tường, cũng cười nói:
Vương Tư Nhâm lắc đầu cười đi vào viện bắt đầu nói chuyện này với phu nhân. Vốn muốn chọc phu nhân cười, không ngờ phu nhân chau mày thương cảm nói:
Vương Anh Tư bên cạnh nói:
Vương Tư Nhâm nói:
Trương Nguyên bảo Thạch Song mua hai con ngỗng to ở chợ Hội Kê. Hôm nay giá ngỗng tăng cao, hai con ngỗng trắng lớn tốn bảy tiền. Thạch Song một đầu gánh hai con ngỗng một đầu gánh bánh chưng và quà tặng như rượu Ma Cô. Vũ Lăng cũng xách một hộp quà theo Trương Nguyên ở phía bắc tả ngạn ao Đông Đại đi về hướng phủ đệ Thương thị. Người dọc đường hàn huyên nói chuyện với Trương Nguyên rất nhiều. Hai huyện Sơn Âm, Hội Kê không ai không biết Trương Giới Tử đến phủ đệ Thương thị, tiếp đãi hắn lại là lão tú tài đường huynh của Thương Đạm Nhiên. Lão tú tài này cảm thấy bất ngờ đối với Trương Nguyên đậu thủ án thi phủ. Y cho rằng bát cổ văn quyển “Triệu Mạnh Chi Sở” của Trương Nguyên không quy phạm, có thể thông qua thi phủ thì tốt rồi, không ngờ có thể đậu thủ án. Nhưng đây là chồng của đường muội y, có thể đậu thủ án thi phủ y cũng xem như được thơm lây.
Lão tú tài cùng Trương Nguyên dùng cơm trưa, uống mấy ly rượu, lại than thở mình có tài lại không gặp thời, nói Trương Nguyên vận khí tốt, còn y lại là mệnh quai vận tập. Trương Nguyên cười híp mắt nghe, ngẫu nhiên phụ họa mấy câu, thầm nghĩ: Có lão tiên sinh này ở đây, mình cũng không nên ở đây tiêu khiển ngày hè đọc sách. Còn phải chờ nhị huynh Thương Chu Đức từ trong kinh trở về mới được. Cuối tháng này hoặc đầu tháng sau Thương nhị huynh hẳn là sắp về rồi.
Thương Đạm Nhiên chắc hẳn cũng là nghĩ như vậy, lúc này không có mời Trương Nguyên đi hậu viện gặp cô, chỉ bảo tỳ nữ đưa túi thơm tự tay cô thêu cho Truyên Nguyên mang theo bên mình. Túi thơm này dùng sợi tơ thêu hoa văn, có nhúm tua màu xanh buông xuống, thanh nhã mỹ quan, mùi thơm ngào ngạt. Trương Ngạc phái một gã thợ kính và hai nô bộc Tây Trương đi Hải Châu mua đá thủy tinh tới ngày 19 tháng 5 mới trở về. Đi về hai tháng, đá thủy tinh lớn lớn nhỏ nhỏ ước chừng mấy ngàn cân theo thuyền trở về, đều là loại thủy tinh trong suốt không sắc lựa chọn tỉ mỉ thích hợp mài thành tấm gương. Ở Hải Châu, quý nhất là thủy tinh tím, loại này tinh thuần không sắc mà lại rẻ.
Trương Nguyên trước tiên bảo ba thợ kính dùng đá thủy tinh này chế tác kính đốt hương, kính mắt mờ và kính cận thị. Thuần thục tinh xảo, đề cao kỹ thuật điều chỉnh ánh sáng, phải dựa theo mức độ hoa mắt và mắt cận thị không giống nhau chế tác ra mắt kính thích hợp, cũng dạy ba thợ làm kính quy luật thành hình và nguyên lý thấu kính lõm và thấu kính lồi. Ba người thợ làm kính này ban đầu là chế tác thấu kính lồi và thấu kính lõm, nhưng biết làm vậy mà không biết tại sao. Bây giờ nghe Trương Nguyên giảng giải tỉ mỉ, thật sự đã hiểu ra, khâm phục sát đất vị thư sinh thiếu niên song thủ án. Người ta nói trên biết thiên văn dưới biết địa lý, tam giáo cửu lưu, không gì không biết, chính là chỉ loại người như Trương Giới công tử đây.
Lúc Trương Nguyên truyền thụ kiến thức quang học cho ba người thợ làm kính, Trương Ngạc cũng ở bên cạnh nghe. Trương Ngạc thông minh, ba người thợ kính vẫn không hiểu rõ nhưng y đã hiểu trước rồi, lập tức bắt tay thử nghiệm, dù sao hư thực đều như lời Trương Nguyên, vui mừng nói:
Trương Nguyên mỉm cười nói:
Trương Ngạc trố mắt, nửa tin nửa không, hỏi:
Trương Nguyên nói:
Cái này nói rất nhiều lần rồi.
Trương Ngạc ảo não nói:
Trương Nguyên cười nói:
Trương Ngạc chợt hỏi:
Trương Nguyên nói:
Vạn vạn không ngờ Trương Ngạc tiếp theo hỏi chính là:
Trương Nguyên không nói, Trương Tôn cho rằng hắn ngầm thừa nhận nên hâm mộ, ghen tị, hận nói:
Kho Dương Hòa Nghĩa đang xây, kính viễn vọng đang mài. Trương Nguyên đang đọc “Xuân Thu”, làm bát cổ văn, ngày qua ngày, chớp mắt đã tới tháng 6 rồi, vì khí hậu nóng bức, lại không có mưa, nước trong sông bốc hơi nhanh, sông Đầu Lao phía sau nhà Trương Nguyên cạn rồi, hoàn toàn khô cạn rồi. Mấy ngày trước huynh đệ Vũ Lăng và Thạch Đầu chân trần vác giỏ trúc, tìm bới trên những chỗ đất ẩm ướt ở giữa sông, tùy tiện thì có thể tìm được cá chết, cá giếc là nhiều nhất. Thời gian hai ngày, từ trong bùn ẩm nhặt được mười mấy cân cá, ăn không hết, Thúy Cô dùng muối ướp, vừa muối cá vừa thở dài nói:
Chạng vạng hôm đó mùng 5 tháng 6, một tên quản sự Thương thị từ Hội Kê chạy đến báo cho Trương Nguyên biết, nói nhị lão gia bọn họ từ trong kinh trở về rồi, mời Trương công tử ngày mai đến gặp.
Trương Nguyên rất mừng, Thương nhị huynh về rồi, cuối cùng hắn có thể đi núi Bạch Sơn tiêu khiển ngày hè đọc sách. Ừ, thật tĩnh tâm đọc một số sách, Đạm Nhiên tiểu thư sẽ đọc sách cùng hắn chứ?
Ngày 6 tháng 6, trứng gà phơi nắng cũng chín. Ở dân gian Thiệu Hưng, mùng 6 tháng 6 là lễ giặt rửa phơi nắng, phụ nữ phơi quần áo, đàn ông phơi lúa mì. Lúa mì sau khi phơi qua một lần nắng gắt cuối cùng vào ngày 6 tháng 6 mới cho vào kho. Điền chủ thu thuế lúa mì cũng sau mùng 6 tháng 6. Trong nhà, nệm chăn và quần áo cũng phải phơi khô mới cất dẹp.
Sáng sớm hôm đó, Y Đình, Mục Chân Chân, Chu Mụ, Thúy Cô, mấy người thừa dịp sáng sớm còn tương đối mát mẻ, dậy sớm làm việc, giặt quần áo bên giếng. Y Đình vốn thích giặt áo ở sông Đầu Lao, nhưng bây giờ nước sông Đầu Lao cạn rồi, chỉ có dùng nước giếng này, Y Đình lo lắng nói:
Thúy Cô nói:
Sau bữa sáng, Trương Nguyên đi tới, nhìn con gái chân trần giặt áo bên thành giếng, khỏe mạnh kiện mỹ, Trương Nguyên không tránh khỏi nghĩ nên làm thế nào xoay chuyển việc nghiện gót vàng (bàn chân bó của phụ nữ Trung Quốc thời xưa) của đàn ông đương thời. Tầng lớp sĩ phu không thích chân nhỏ hầu như không có, đại huynh Trương Đại, tam huynh Trương Ngạc của hắn đều thích chân nhỏ. Hậu thế Mãn Thanh vào làm chủ Trung Nguyên có thể nghiêm lệnh người đàn ông tộc Hán cạo đầu tóc thắt bím, nhưng không thể bảo người đàn bà tộc Hán không quấn chân. Nhưng Trương Nguyên bây giờ cũng chỉ là xúc cảnh sinh tình mà tùy tiện nghĩ như vậy. Chống hạn, đọc sách mới là cấp thiết nhất
Y Đình cười hì hì, dùng khuỷu tay nhẹ nhàng huých Mục Chân Chân bên cạnh đang xách nước từ trong giếng lên.
Mục Chân Chân xấu hổ nói:
Y Đình nói:
Y Đình thường nhìn thấy thiếu gia ở trong thư phòng dạy Mục Chân Chân học chữ, viết chữ, khó tránh có chút ghen tị. Đây cũng là chuyện thường tình của con người, Mục Chân Chân mặt đỏ bừng, cúi đầu không dám nhìn ai.
Trương Nguyên cười nói:
Y Đình lại không thẹn thùng cười khanh khách, nói:
Trương Nguyên nói:
Y Đình cười nói:
Vũ Lăng chạy tới nói: