Vụ mùa năm nay thôn Thiên Thương thu hoạch không tồi, thôn dân ai cũng vui mừng.
Ngày hôm sau, thôn dân đi thành từng nhóm xuống núi, đến trung tâm huyện Võ Nguyên đổi thô lương, ba anh em nhà họ Lưu cũng xuống núi cùng nhà họ Trương hàng xóm.
Triệu thị muốn đi theo nhưng Lưu Học Uyên thấy đường núi khó đi nên bảo vợ mình ở nhà, để Lưu Trạm đi là được rồi.
Trời mới tờ mờ sáng, nhóm người đi đổi lương thực đã bắt đầu xuất phát, nhà họ Lưu có bốn sọt gạo mới, vốn có năm sọt nhưng Lưu Học Uyên để lại một sọt, định thỉnh thoảng nấu cho lão thái thái và lũ nhỏ một ít cháo gạo tinh.
Ba anh em chia nhau cõng lương thực nhưng vẫn bị tụt lại rất nhiều so với cả nhóm, ba người không dám oán trời oán đất gì cả, chỉ có thể cắn răng tiếp tục cố gắng.
Lưu Trạm tuổi còn nhỏ nên không cần phải cõng lương thực, nhưng mà hắn phụ trách cầm nước, hai bình nước lớn khá nặng, cơ thể này của hắn so với những đứa nhóc nông thôn chung quy vẫn còn kém xa, mới đi được nửa đường chân đã mỏi nhừ.
Đi hết một canh giờ đường núi, người nhà họ Lưu cuối cùng cũng nhìn thấy phố huyện từ xa, trên đường có rất nhiều người đổ về từ bốn phương tám hướng đổi lương thực, chứng tỏ sẽ phải xếp hàng, ba anh em không dám dừng lại nghỉ, vội vàng tăng tốc độ.
Ở huyện Võ Nguyên chỉ có ba cửa hàng đổi lương thực, bây giờ nơi này đang bị tầng tầng lớp lớp người vây kín.
Lưu Trạm chạy tới trước để chiếm chỗ, nghe thấy tiểu nhị của cửa hàng lương thực lớn tiếng hô: “Hoàng đế bệ hạ hạ chỉ xuất binh tiến đánh nước Tây Hạ, Hộ bộ đang phải thu thập lương thực khắp các nơi cho quân đội, dẫn đến lượng thô lương đang cực kỳ khan hiếm! Bây giờ một đấu tinh lương chỉ có thể đổi được hai đấu thô lương thôi!”
Đối với những hộ gia đình nông dân sống dựa vào thô lương mà nói, tin tức này đúng là sét đánh giữa trời quang!
Gia đình những năm trước đủ ăn, bây giờ thiếu hẳn một đấu thô lương đồng nghĩa với việc bọn họ không được ăn no nữa, chỉ được ăn lửng bụng, còn những gia đình ăn lửng bụng thì đồng nghĩa với việc có khả năng sẽ phải chịu đói.
Ba anh em nhíu mày nhìn nhau, tạm thời lui sang một bên để thương lượng.
“Bệ hạ đăng cơ còn chưa được nửa năm, sao đột nhiên lại muốn tiến đánh Tây Hạ?” Tam đệ Lưu Học Lễ hỏi.
Lưu Học Uyên: “Nước Tây Hạ và nước Yến xưa nay có bất hòa với Đại Sở chúng ta, khi Nhân Đế lên ngôi, Tây Cương và Bắc Cương gần như yên ổn thái bình vì Nhân Đế cảm thương cuộc sống bá tánh cực khổ, sửa đổi chính sách, lập giao ước không xâm phạm lãnh thổ lẫn nhau với hai nước, nhờ vậy Đại Sở mới có mười năm thái bình thịnh thế.”
Lưu Học Dật: “Linh cữu của tiên đế nhập quan chưa lâu, niên hiệu còn chưa đổi mà tân đế đã vội vàng muốn thi hành chính sách mới rồi.”
Lưu Học Uyên lắc đầu: “Chưa tính nhóm thế gia đại thần có đồng ý hay không, nhóm vương công quý tộc nhất định sẽ không để bệ hạ tùy ý làm bậy như vậy, ta cho rằng việc này hơn nửa chỉ là tin vịt, những thương nhân kia sau khi nghe được tin vịt cũng nhân cơ hội đẩy giá thô lương cao lên để thu lợi.”
Lưu Học Lễ: “Đại ca nói rất có lý, bây giờ chúng ta nên làm gì đây?”
Lưu Học Uyên: “Hai đệ đứng đây chờ ta một lúc, ta đi hỏi thăm giá cả.”
Lưu Trạm nghiêm túc nghe ba anh em phân tích, trong lòng cũng đồng ý với nhận định của Lưu Học Uyên, thấy Lưu Học Uyên muốn đi hỏi thăm giá lương thực, hắn cũng lập tức đi theo.
Cha con hai người gian nan chen vào trong.
“Xin hỏi vị tiểu nhị này, giá lương thực hiện giờ đang là bao nhiêu?”
Tiểu nhị vênh váo trả lời: “Gạo trắng thượng hạng năm trăm văn tiền một đấu, gạo trắng trung bình bốn trăm năm mươi văn tiền một đấu, gạo trắng bình dân bốn trăm văn tiền một đấu, thô lương thượng hạng ba trăm văn tiền một đấu, thô lương bình dân hai trăm văn tiền một đấu.”
Bốn phía lập tức có người kinh ngạc hô lên: “Giá này đắt gấp đôi giá của năm trước!”
Quần chúng nhất thời xôn xao, giá lương thực kiểu này thì nông dân như bọn họ làm sao mà mua nổi?
Lưu Học Uyên lại hỏi: “Vậy ta có gạo trắng trung bình muốn đổi sang tiền, xin hỏi giá bao nhiêu?”
Tiểu nhị kia đáp: “Hai trăm năm mươi văn tiền một đấu.”
Lưu Trạm nhìn cái đấu làm đơn vị đo, áng chừng một đấu phải được tầm mười cân gạo, mười đấu được một tạ.
Nhà họ Lưu có khoảng bốn tạ gạo trắng cần đổi sang thô lương, tính ra là bốn mươi đấu, theo lý thuyết là có thể đổi được một trăm hai mươi đấu thô lương, nếu đổi sang tiền thì giá trị càng thấp hơn, thiếu tận hai trăm văn tiền.
Lưu Học Uyên dẫn Lưu Trạm trở về hội họp với hai người em trai.
Lưu Học Dật vừa nghe xong tức giận mắng to: “Lũ thương nhân khốn kiếp tranh thủ cháy nhà đi hôi của! Đây là đang buộc nông dân chỉ có thể đổi một đấu gạo trắng sang hai đấu thô lương, nếu bán thành tiền rồi mua thô lương lại càng lỗ!”
Lưu Học Lễ cũng tức giận: “Chẳng lẽ huyện nha mặc kệ sao?”
Lưu Học Uyên lắc đầu: “Việc này nếu không được huyện lệnh cho phép, hai đệ cho rằng đám thương nhân kia dám cướp bóc trắng trợn như vậy à?”
Vốn dĩ nhà họ Lưu sẽ có hơn 1200 cân thô lương, đủ ăn đến tận vụ thu hoạch năm sau, bây giờ thiếu đi hẳn một phần ba, nếu không cẩn thận thì chưa đến sang năm đã cạn lương thực rồi, xem ra sau khi về nhà phải tính xem mỗi ngày được ăn lượng lương thực bao nhiêu mới được.
Khoảng hơn một tháng nữa tuyết sẽ phủ kín núi, phải đợi đến tháng ba năm sau bắt đầu cày bừa vụ mùa xuân mới khai thông được đường đi, nếu bây giờ nhóm nông dân không đổi lương thực, phải chờ đến sang năm mới đổi được tiếp thì mọi người lấy đâu ra cái ăn cho đến lúc đó?
Tuy rằng rất tức giận nhưng tất cả mọi người chỉ có thể chấp nhận, bao gồm cả nhà họ Lưu.
Bữa cơm tối ngày hôm đó mọi người đều ủ rũ khi biết được tin này, bầu không khí đầy áp lực, nghĩ đến chuyện sang năm có khả năng sẽ không còn đồ ăn, chẳng ai vui vẻ nổi.
Sau khi ăn xong, Lưu Học Uyên ra quyết định, một tạ tinh lương còn lại trong nhà không ai được động vào, để dành đến sang năm mang đi đổi sang thô lương tiếp.
Sau khi thu hoạch lúa, từng nhà trong thôn Thiên Thương bắt đầu bận rộn việc chuẩn bị cho mùa đông, sửa chữa lại nhà, tích trữ củi gỗ, kiếm thêm thổ sản trên núi, phơi khô muối chua để dành.
Ba anh em nhà họ Lưu mỗi ngày đều lên núi kiếm củi, nhà bọn họ đang không có đủ quần áo chống lạnh, ba người chỉ có thể cố gắng kiếm càng nhiều củi càng tốt, đảm bảo cho giường đất được đốt nóng suốt mùa đông.
Triệu thị thì dẫn theo bọn nhỏ đi hái rau dại và nấm, bây giờ Triệu thị đã có thể phân biệt tất cả những thổ sản ăn được trên núi.
Lưu Trạm cũng không chịu ngồi yên, liên tục âm thầm tách khỏi Triệu thị, đi dạo khắp nơi trong rừng.
Bỗng nhiên có một quả cầu tuyết đập vào gáy của hắn.
“Ê!! Nhà mày phạm vào tội gì mà bị lưu đày thế? Có người nói nhà mày phạm tội giết người.”
Lưu Trạm quay đầu lại, cách đó không xa là ba thằng bé xấp xỉ tuổi hắn, một cao một thấp một béo.
Thằng cao nói: “Ê, đang nói chuyện với mày đó, mày bị điếc à?”